Gazeta independent, 7 tetor 2019: Vala e populizmit nacionalist që na solli Brexitin dhe Donald Trumpin – mund të sillte një ndryshim në udhëheqjen politike evropiane – ka potencialin për të çuar në përshkime më të këqija…
Fjalimi i Presidentit Trump, në inaugurim, ‘America First’ ishte një nxitje tronditëse e një vizioni të errët dhe të ashpër.
***
Tërmetet e pasluftës po vazhdojnë të reagojnë nga tërmetet politike të vitit. Ngjarjet sizmike të vitit të kaluar, duke arritur kulmin me fitoren e zgjedhjeve të presidentit amerikan Donald Trump, kanë gjeneruar mbulim të ngopjes me hektarë komente. Që nga ajo kohë ka pasur shumë kërkime shpirtërore nga vendimmarrësit liberalë për rreziqet e autoritarizmit të rrëshqitur dhe ardhjen e fashizmit.
Fundi i vitit 2016 pa që Referendumi Italian në fuqi të bëhej një votë për kryeministrinë e Matteo Renzi. Humbja e detyroi të hiqte dorë nga një skalp tjetër në reagimet populiste kundër elitave teknokratike, menaxheriale, globalizuese. Ndërkohë, ritransmetimi i zgjedhjeve austriake shmang qeverinë e parë të ekstremit të djathtë në Evropën Perëndimore që nga Lufta e Dytë Botërore, megjithëse kandidati i Partisë se Lirisë, Norbert Hofer ende mblodhi një shumic mbresëlënëse 46 përqind të votave. Sidoqoftë, mund të jetë çështje kohe vetëm para se ekstremi i djathtë të vijë në pushtet me tre zgjedhje vendimtare evropiane .
Këtë muaj zgjedhjet holandeze mund të shihte fitoren e nacionalizmit të djathtë të Geert Wilders. Wilders ka sulmuar virulisht Islamin dhe migrantët marokenë ndërsa premton të ndalojë Kuranin dhe Holland te jete vetëm për njerëzit e saj. Duke vrapuar në këtë platformë, Wilders aktualisht është duke kryesuar në sondazhe. Në maj, zgjedhjet franceze duket se do të gjenerojnë një tronditje tjetër të madhe. Shoqëria franceze është thyer me ndarje të ashpra ekonomike, sociale dhe etnike dhe ende po tërhiqet nga një numër sulmesh terroriste, të cilat kanë rezultuar në një gjendje të jashtëzakonshme (si në SH.B.A.) – të gjitha këto luajnë në duart e Marine Le Pen .
Shumë ekspertë kanë hedhur poshtë me siguri një fitore të Le Pen në bazë të asaj se publiku ka të ngjarë të votojë strategjikisht kundër Frontit kombëtar në raundin e dytë. Pastaj përsëri, të njëjtët ekspertë parashikuan me besim se Brexit nuk do të ndodhte kurrë dhe se Trump do të mposhtet në mënyrë tingëlluese. Ky keqkuptim i humorit publik dhe situatës politike është jashtëzakonisht i vetëkënaqur. Mësimi i vitit 2016 është se votuesit janë mjaft të lumtur për të mbështetur kandidatët që perceptohen si antikushtetues, duke premtuar se do të sjellin ndryshime të vërteta dhe do të prishen me status quo-në.
Më në fund në shtator, zgjedhjet gjermane madje mund të sinjalizonin fundin e epokës së Angela Merkel. Votuesit mund të jenë në gjendje të ndëshkojnë Kancelaren për politikën e saj jopopullore të imigracionit masiv. Cfarëdo që të ndodhë, Alternativa e ekstremit të djathtë për Deutschland ka të ngjarë të ketë përfitime domethënëse.
Klasifikimi i fashizmit është një temë polemike. Në rastin e Trump, demagogjia e tij, kërcënimet për të burgosur Hillary Clinton, ndalimi i muslimanëve, planifikon të riatdhesojë miliona migrantë (duhet të theksohet se Obama riatdhesoi 2.5 milion migrantë), duke synuar grupe të ndryshme sociale dhe sulme ndaj mediave dhe gjyqësorit janë të gjitha tipare karakteristike të populizmit. Prirje të tilla autoritare mund të evoluojnë në përndjekje gjithnjë e më të këqija. Fjalimi i inaugurimit të “Amerika e para” Trump kishte një këshillë tronditëse e një vizioni të errët dhe të ashpër.
Udheheqsi komunist bullgar Georgi Dimitrov e përkufizoi fashizmin si “një diktaturë të hapur terroriste të elementeve më reaksionare, më shoviniste, më imperialiste të kapitalit financiar”. Ne mund të vendosemi për një përcaktim të punës së fashizmit si fuqi e kombinuar e shtetit dhe kapitalit në një myk autoritar, që shfrytëzon nacionalizmin racor.
Trashëgimia e nazizmit, Holokausti dhe Lufta e Dytë Botërore – Na mesoin që tmerret e tilla nuk duhet të përsëriten. Megjithatë 70 vjet pas, ne duket se jemi në një kryqëzim kritik me një rrugë që të çon drejt fashizmit. Churchill e përshkroi këtë amnezi historike si, “ai katalog i gjatë dhe i turpshëm i pafrytshmërisë së përvojës dhe mosarritshmërisë së konfirmuar të njerëzimit”.
Shumë paralele po tërhiqen me vitet ’30. Megjithatë, periudha 1918-33 është ndoshta më e rëndësishme. Si shkuan nazistët nga një lidhje e vogël për t’u bërë partia e qeverisë në një demokraci të sofistikuar dhe të kulturuar në hapësirën e 15 viteve? Kjo është pyetja e shtruar në episodin e parë të serisë seminale .
Atëherë si tani pati një krizë të paprekshme ekonomike të kapitalizmit. Për hiperinflacionin e Weimar Gjermani të shoqëruar nga krizat e mëvonshme (më së shumti efektet e Wall Street Crash) lexoni përplasjen financiare 2007-08 të shoqëruar nga shtrëngimi. Prishja e sistemit çon në polarizim politik. Në vitet 1930, të ballafaquar me një zgjedhje midis nazizmit dhe komunizmit si zgjidhje e krizës, institucioni gjerman kishte një preferencë të fortë për të parën duke siguruar që ata do të vazhdojnë të lulëzojnë. Industrialistët gjermanë dhe aristokracia gjithashtu menduan (gabimisht) se ata mund të jenë në gjendje të kontrollojnë Adolf Hitlerin… Eshte e rëndësishme të kuptohet ky bashkëveprim i vendosjes liberale si një përbërës thelbësor në ngritjen e autoritarizmit. Përpjekjet nga ana e liberalëve, për të diskredituar forcat progresive – pavarësisht nëse është Komiteti Kombëtar Demokratik që manipulon konkursin kundër Bernie Sanders, për të inxhinieruar një emërim te Hillary Clinton ose elemente të reja të Laburiste, duke minuar Jeremy Corbyn – Dhe konsoliduar kontrollin e së drejtës së re.
Mëkati origjinal i themelimit liberal (dhe klases se mesme) është dështimi për të llogaritur se status quo mund të jetë duke punuar për ta, por që ka lënë miliona bashkëqytetar prapa dhe kështu është prishur. Të njëjtat politika neo-liberale që gjenerojnë pabarazi të zgjeruar, ngecjen e pagave dhe rrëzimin e standardeve të jetesës nuk janë një vizion bindës. Kthimi në një botë para-Brexit, para-Trump nuk i zgjidh këto çështje themelore.
Kapja e korporatave dhe bashkëpunimi i partive social demokrate u përkthyen në tradhti të bazës së tyre të klasës punëtore. Ata kanë hemorragjuar mbështetjen e zonave elektorale të mëparshme, sot besnike ndaj populistëve. Një rezultat është se identiteti kulturor – në këtë rast identiteti i klasës së bardhë – ka zëvendësuar besnikërinë e klasës siç përfaqësohet nga e majta e vjetër.
Premtimi i një rikthimi nostalgjik në një botë para-moderne, i mishëruar në vlera tradicionale të komunitetit, familjes dhe fesë shoqërohet në ish-zemrat industriale me nacionalizëm monokulturor dhe si duket ka tërheqje të fortë. Në të kundërt, në këtë kornizë, zhdukja dhe zhvendosja e modernizmit të vonë të krijuar nga globalizimi neo-liberal, degjimi i prodhimtarisë dhe atomizimi i fragmentuar i hiper-individualizmit shoqërohet me sekularizmin multikulturor.
Videoja #TrumpThe Establishment në YouTube ishte një propagandë jashtëzakonisht e mprehtë duke përfshirë këtë kritikë të institucionit politik, të korporatave dhe financiare. Mund të jetë e lehtë për ta hedhur poshtë këtë si një interpretim të gabuar, reaksionar të problemeve aktuale, por me moribundin progresiv të majtë dhe me shoqërimin e vendosjes liberale, populizmi i së djathtës së re vetëm ka përparuar.
Kështu, deklaratat pozitive të Trumpit rreth Vladimir Putin mund të kenë qenë befasuese kur i dëgjojnë nga një kandidat presidencial amerikan, por ato nuk ishin gjuhë. Ata u llogaritën si mesazhe të koduara për bazën e tij që ai në mënyrë të ngjashme përfaqësonte një udhëheqje të fortë që synonte të “rivendoste” madhështinë e Amerikës dhe të rishpallë vlerat e krishtera. Votimi vërteton këtë pamje me shumë amerikanë duke i dhënë përparësi sigurisë mbi demokracinë.
Kapitalizmi, në kundërshtim me shqiptimet e tij të rregullta për lirinë, ka një marrëdhënie jo të lehtë me demokracinë. Qeveritë, ushtarakët, agjensitë e inteligjencës dhe korporatat – elita globale, nëse ju pëlqen – janë kryesisht të vetëdijshëm për paqëndrueshmërinë aktuale të kapitalizmit të vonë në çdo nivel: ekonomik, social dhe ekologjikisht. Akumulimi i pushtetit autoritar shtetëror duhet të shihet si kontroll i shoqërive gjithnjë e më të paqëndrueshme. Dekadat e ardhshme ka të ngjarë të shohin më shumë paqëndrueshmëri, shtete të dështuara, terrorizëm dhe efekte shkatërruese të ndryshimit të klimës që çojnë në një konflikt më të madh, kaos dhe migracion masiv.
Dicka mund të shihet edhe ne markën aktuale të politikës populiste – të ngulitur me nacionalizëm dhe proteksionizëm – si një përpjekje për të tërhequr kurrizin përballë shkrirjes së ardhshme. Cuditërisht, individët super të pasur hiper racionalë tani po investojnë në bunkerët e urgjencës në pritje të asaj që do të vijë.
Megjithatë, nëse fashizmi ndërthur fuqinë e shtetit me atë të kapitalit, atëherë mund të shohim që kapitali po bie në vijë pas Trump. Kjo është befasuese kur dikush konsideron se administrimi i tij i individëve të korporatave dhe super të pasur do të jetë pro-biznesit te ashpër. Ky entuziazëm është veçanërisht i dukshëm në sektorët financiar dhe energjetikë me perspektivën tërheqëse të një rregullimi më të madh. Megjithatë, edhe kur ekziston kundërshtim, për shembull nga sektori i teknologjisë, kryesisht bazohet në faktin se kufizimi i imigracionit nuk do të jetë i favorshëm për modelin e tyre të biznesit, sesa ndonjë qëndrim moral. Dhe madje edhe në botën e ndritshme, të lumtur të teknologjisë, ka elementë konservatorë pro-republikan.
Në përgjithësi fashizmit paraprihet nga prishja e demokracisë dhe sundimi i ligjit. Me fjalë të tjera, nuk ndodh brenda natës. Pas 11 shtatorit, lufta kundër terrorit solli erozionin e lirive civile me paraburgim të pacaktuar, tortura, programi i jashtëzakonshëm i shqiptimit me një rrjet global të burgjeve të “faqeve të zeza” në të cilat zhdukën luftëtarët armiq, batanije të mbrendshme të NSA dhe ekstra- vrasje me bordelot gjyqësor , sulmet me qëllime, përfshirë qytetarët amerikanë.
Fuqitë e tilla, në proporcion me kërcënimin e terrorizmit, në mënyrë të pashmangshme shtrojnë pyetjen: kush janë armiqtë e vërtetë të shtetit? A do të vendoset gjithnjë e më shumë kjo pajisje kundër shteteve autoritare kundër qytetarëve? Një gabim zakonor ka qenë të përqëndrohet në figurën individuale të Trump kur është shteti i sigurisë kombëtare, që ka evoluar në një entitet proto-fashist. Siç paralajmëroi me ndërgjegje Edward Snowden, gjithçka që do të marrë tani është ,që një lider të hyjë dhe të shkulë kalimin në një makth totalitar. Fitorja e Trump mund ta paralajmërojë këtë tranzicion.
Strategjitë nga lufta kundër terrorizmit tashmë janë transplantuar në zbatimin e ligjit të brendshëm. Militarizimi i forcës policore amerikane ka parë taktika brutale të “Vietnamisation” të aplikuara për lagjet urbane të privuara që konsistojnë në mënyrë disproporcionale të afrikano-amerikanëve. Popullata e burgjeve në SHBA, e përbërë nga një numër i madh i meshkujve të zinj me lidhjen e miliona qytetarëve, duket se është një përgjigje ndaj dështimeve ekonomike në mënyrë që të zbuten kundër trazirave dhe trazirave sociale.
Taktikat brutale janë zbatuar edhe në protestës nga policia siç është e dukshme me demonstratat e cështjes së Zezë në Ferguson dhe qëndrimit në rezervimin e Standing Rock. Një hetim i Guardian, theksoi se objekti i Sheshit Homan i agoikagos përfaqësonte ekuivalentin e brendshëm të një faqe të zezë të CIA, në të cilën qytetarët amerikanë janë zhdukur dhe privuar nga të drejtat e tyre kushtetuese. Bllokimi i një qyteti të tërë pas bombardimeve të Bostonit mund të shihet si një provë e veshjes për diçka më të madhe.
Në fund të Luftës së Parë Botërore, dorëzimi i papritur gjerman i perceptimit u perceptua nga disa ushtarë dhe publiku si një tradhti e nxitur nga një komplot i Judenjve dhe Bolshevikëve. Më 1919, përpjekja e dështuar për krijimin e një republike Sovjetike bavareze u fajësua edhe për hebrenjtë dhe bolshevikët. Pohimi i hebrenjve dhe komuniteve ishte pra një faktor kritik në fshikullimin e antisemitizmit. Sot, rrëfimi i muslimanëve dhe terrorizmit ka qenë kritik në fshikullimin e Islamofobisë.
Në Mbretërinë e Bashkuar, dekada të retorikës së fjalës së urrejtjes tabloid kanë gjeneruar antipati dhe intolerancë duke arritur hapin e ethe pas Brexitit. Rryma e vazhdueshme e propagandës jingoistic është e mbushur me imazhe të “një luzmë” migrantësh dhe “barbarë” në portë. Ky është libri shkollor duke sharë, duke hequr fajin nga elita financiare përgjegjëse për rrëzimin e 2007-08 për ata që janë në fund. Eshtë një realitet i përmbysur i mënyrës se si funksionon kapitalizmi.
Pastaj përsëri, ne nuk duhet të befasohemi shumë. Një botim i tillë si Daily Mail ka një formë historike me mbështetjen e tij për bluzat e zeza të Oswald Mosley dhe dallimin e pronarit Viscount Rothermere me Hitlerin. Megjithatë, titulli i tij “Armiqtë e Popullit” drejtuar kundër gjyqësorit presupozoi gjëra të tmerrshme që do të vinin.
Përfaqësimi i myslimanëve dhe refugjatëve në ligjërimin e zakonshëm si qen endacak, lumes mizash dhe buburrecat është shqetësues. Ky dehumanizim, ka precedentë historikë shumë të rrezikshëm në atë që legjitimon kryerjen e dhunës ndaj tjetrit. Në momentin që njeriu i tregon të tjerët, si jo njerëzorë, atëherë rrjedh se ata mund të trajtohen si të tillë.
Gjatë debateve për kandidatët republikanë, koncepti i “identifikimit të veçantë” për myslimanët dhe mbyllja e xhamive u diskutuan me jehonën ogurzez të së kaluarës. Të nxehta në takat e urdhrit ekzekutiv për një ndalim të imigracionit, për shtatë vendet me shumicë myslimane, propozimet për një bazë të dhënash myslimane mund të jenë në përfundim. Siç thotë Daniel Ellsberg, i cili zbuloi Gazetat e Pentagonit, thotë: “Edhe një 9/11, dhe atëherë unë besoj se do të kemi qindra mijëra ndalime. Lindorët e Mesëm dhe muslimanët do të futen në kampe paraburgimi ose do të dëbohen. “
Spektri i autoritarizmit po përhapet në të gjithë globin. Modeli Kino-Rus është importuar në Turqi dhe Evropën Lindore. Megjithatë, në fund të fundit, fashizmi i shekullit 21 nuk do të marrë të njëjtën formë si fashizmi i shekullit të 20-të. Siç tha Halford E Luccock: “Kur dhe nëse fashizmi vjen në Amerikë, ai nuk do të etiketohet” i bërë në Gjermani “; ajo nuk do të shënohet me një kryq te thyer, as nuk do të quhet fashizëm; ai do të quhet, natyrisht, Amerikanizëm. Gjendja e mbikëqyrjes mund të nënkuptojë një kontroll më të fshehtë, me një skenar orwellian të apatisë masive dhe pëlqimit nga subjektet e demoralizuara, të depolitizuara.
Mund të jetë që katastrofa, në formën e fashizmit dhe madje edhe e luftës, është rruga më e sigurt për ndryshime transformuese. Në fakt, kjo është kamardarja e vjetër e se majtës, kur forcat shkatërruese janë një katalizator drejt ndërtimit të një të ardhme më të mirë. Në vazhdën e fitores së Trump, Slavoj Zizek postoi një video duke bërë një argument të ngjashëm. Megjithatë, rezultati i dëshirueshëm është të shmangni skenarë të tillë katastrofikë.
Pyetja është se çfarë forme do të marrë çdo kundërshtim me rezistencën aktuale në një fazë embrionale. Sidoqoftë, mobilizimi progresiv shpesh ndodh si përgjigje e ngritjes së së djathtës së djathtë dhe një koalicion anti-Trump tashmë është duke bashkuar. Një lëvizje masive e përgatitur për t’u përfshirë në veprim të drejtpërdrejtë dhe mosbindje civile do të jetë e nevojshme. Sipas fjalëve të Trump, duhet të luftoni zjarrin me zjarr. Një grup i ideve post-kapitaliste rreth një ekonomie të gjelbër, automatizimi i plotë dhe kontrolli publik, demokratik i ekonomisë ka të ngjarë të ofrojnë kornizën për shfaqje optimiste dhe vizionare.
Në rreshtat e fundit të The Resistible Rise of Arturo Ui, duke satirizuar ngritjen e Hitlerit, Bertolt Brecht shkroi: “Mos u gëzoni në humbjen e tij, ju burra. Sepse, ndonëse bastardi ka vdekur, kurva që e lindi është përsëri në nxehtësi. “
Këto rreshta janë për fat të keq po aq të rëndësishme sot. “Kurva” është kapitalizmi dhe “kurva në nxehtësi” është kapitalizmi në krizë. Asnjëherë nuk themi. Mund të ndodhë përsëri? Sigurisht që nuk përgjigjemi duke menduar për engjëjt më të mirë të natyrës sonë. Por nuk do të llogaritja kundër tij.
Gazeta Indenpendet
