PROF.DR.MUHAMET PIRRAKU, STUDIUES I HISTORISË SONË TË ANATEMUAR DHE VEPRIMTAR I ORËVE TË PARA TË LËVIZJES SONË KOMBËTARE

Pashtriku.org, 30. 01. 2015 – (Në një vjetorin e vdekjes) – Më 30 janar 2014 u shua nga jeta ish i burgosuri politik dhe historiani ynë i njohur prof.dr.Muhamet Pirraku. Ai u varros në vendlindjen e tij në Flamuras (ish Sankoc). Prof. dr. Muhamet Pirraku u lind në fshatin Flamuras, të Drenicës, më 12 tetor 1944. Shkollën fillore e mbaroi në vendlindje dhe në Bushat, më 1957. Për shkak se i ati, Mani, i përkiste “Lëvizjes Kombëtare Kaçake” të viteve 20, të shek. XX dhe “Mbrojtjes Kombëtare të Kosovës” gjatë Luftës së Dytë Botërore, dhe ishte jatak i njësiteve të NDSH-së, Muhameti, ndonëse nxënës shembullor, nuk u pranua në Shkollën Normale të Prishtinës. Pasi punoi një vit punëtor fizik në ndërmarrjen ndërtimore “Granit”, të Shkupit, në saje të rezultatit në fillore në vitin shkollor 1959-1960 u regjistrua pa provim pranues në Shkollën e Mesme Bujqësore të Prishtinës, të cilën e mbaroi me sukses të dalluar në qershor të vitit 1963.
Pasi për disa muaj punoi drejtor teknik i bujqësisë në Bushat, u regjistrua në Fakultetin Filozofik, në Degën e Historisë, në Prishtinë, ku u diplomua më 1968.
Në fakt pas vitit të dytë pa shkëputje nga puna, nga fillimi i vitit shkollor 1965/66 punoi si arsimtar i historisë në Shkollën fillore “Emin Duraku”, të Prishtinës.
Në vitet në vijim punoi arsimtar jo i rregullt edhe në Medresenë “Alaudin”, ku i dha historinë dhe retorikën.
Nga tetori i vitit 1967 deri në tetor të vitit 1971 ishte arkivist për hulumtime e publikim të lëndës arkivore në Arkivin Shtetëror të Kosovës.
Këso kohe e mbajti mësimin e historisë në Shkollën e Mesme Teknike dhe pak kohë në Shkollën Normale të Prishtinës.

Mr. Muhamet Pirraku, duke e lexuar kumtesën në Simpoziumin për 100-vjetorin e Lidhjes Shqiptare të Prizrenit.

Shërbimin ushtarak e mbaroi nga gushti 1969-gusht 1970. Pasi punoi për një vit inspektor i arsimit në komunën e Drenasit, u zgjodh asistent i historisë në Entin e Historisë së Kosovës, prej nga, pa shkëputje nga puna, i ndoqi studimet në shkallën e tretë të studimeve pasuniversitare në Universitetin e Zagrebit. Tezën e magjistraturës e mbrojti më 1976.
Për aktivitetin politik antijugosllav, Pirraku, u përcaktua në fillim të viteve 60 të shek. XX.
Realisht, Pirraku, më 10 shtator 1960 u betua para Fazli Greiçevcit, me dorë mbi flamur kombëtar të cilin Fazliu e mbante në xhep.
Betimi u krye në Fushë të Madhe mbi “Tumën Ilire, e njohur si Gomilaq”. Teksti i Betimit ishte: “Betohem se prej sodit jetën do t’ia kushtojë lirisë së Kosovës dhe ribashkimit të Shqipërisë Etnike!”
Sipas udhëzimeve të Fazli Greiçevcit, Pirraku më 10 tetor 1960, e organizoi bojkotin e parë publik kundër mësimit në gjuhën serbokroate në Shkollën e Mesme Bujqësore të Prish¬tinës. Ai i solli tri paralele të klasës së dytë në Këshillin Ekzekutiv të Krahinës së Kosovës së me kërkesën këmbëngulëse: “…Duam që mësimi të zhvillohet në gjuhën shqipe!”
Bojkotuesit i priti përgjegjësi për arsim, Kolë Shiroka. Bojkoti do të kurorëzohet me plotësimin e kërkesës në vijimësi, brenda viteve shkollore 1960/1962.
Nga nëntori i viti 1963, Muhamet Pirraku i takonte “Lëvizjes Revolucionare të Bashkimit të Shqiptarëve” të prometeut Adem Demaçi.
Muhamet Pirraku nuk u zbulua nga Fazli Greiçevci (bashkëvendës), Dastan Muja nga Likashani (vëlla i gruas), Ahmet Mehmeti nga Plluzhina (dajë i gruas) dhe Ahmet Haxhiu nga Lupqi (krahu i djathtë i Demaçit), me të cilët bashkëvepronte gjatë viteve 1963- 1964.
Në vitet shkollore 1965 përfundimisht me vitet 70, Pirraku, i përkiste grupit të intelektualëve, i njohur si “Çeta e Bajo e Çerçiz Topulli”.
Bajo ishte Murat Blaku, kurse Pirraku ishte Çerçizi.
Ky grup, nga viti 1968, kishte 12 bashkëveprimtarë me korife Ismail Dumoshin. Çeta “Bajo e Çerçiz Topulli” e lidhte aktivitetin politik kombëtar shqiptar disident brenda shoqërisë shqiptare në Jugosllavi me frymën kombëtare të shoqërisë shqiptare në Shqipëri dhe me aktivitetin kombëtar të ilegales shqiptare në Jugosllavi e në botë, me rëndësi politike në të gjitha ngjarjet-kthesat historike shqiptare në Jugosllavi e më gjerë.
Muhamet Pirraku ishte lidhja kryesore e përpjekjeve studentore të Prishtinës me demonstratën studentore në Universitetin e Beogradit të qershorit 1968. Pirraku, asokohe, hulumtonte në arkivat e Beogradit për arkivin e Kosovës dhe pas punës u bashkohej demonstruesve, për të cilët shkroi disa pamflete serbisht, të cilat, studentët i lexonin me altoparlant në selinë “Cerveni Univerzitet”. Pirraku ishte krahu i djathtë i Ismail Dumoshit në përgatitjet e demonstratave studentore të “Nëntorit 1968” në Prishtinë e rrethinë.
Studiuesi i historisë sonë të anatemuar, e gati të “harruar”, Muhamet Pirraku, punën shkencore-kërkimore profesionale e filloi nga viti 1967, por shkrimin e parë nga historiografia e botoi në prill të vitit 1968, kurse persekutimin e parë politik e administrativ nga pushteti e përjetoi në fillim të viteve 70, i goditur nga mesazhi politik i “Letrës së Titos”. Pirraku, përkrah Halil Alidemës e Dem Fetës organizoi përpjekjen studentore kundër “Stafetës së Titos”, më 26 mars 1981, që realisht ndikoi në masivizimin e “Demonstratës së 1 dhe 2 prillit 1981”.
Pirraku nuk qëndroi si “sehirxhi” as pas pranverës shqiptare të mars-prillit 1981.
Do të përcillet këmba-këmbës deri më 4 gusht 1981, kur do të arrestohet me motivim se ishte “organizuesi kryesor i demonstratave të prillit 1981”.
Faktikisht, Sigurimi Shtetëror i Kosovës e arrestoi në bazë të urdhërarrestit të nënshkruar nga Fadil Hoxha, ndërsa në ekipin e Hetuesisë morën pjesë edhe udëbashë nga Serbia e Jugosllavia.

Prof.Dr.Muhamet Pirraku, veprimtar i Pajtimit të Gjaqeve 1991…

Pirraku nuk pranoi të kishte pasur ndonjë rol në demonstrata, “përpos si pjesëmarrës pasiv” dhe as që pranoi të fliste për aktivitetin politik të shokëve bashkëveprimtarë nga mesi i viteve 60 dhe 70. Më 19 gusht 1981, udbashi Lorenc Selmani, në prani të Sabah Muhaxherit (shef i stafit të hetimeve ndaj Pirrakut) e të Lutfi Ajazit, e torturoi mizorisht, ia dëmtoi përjetë 100 % nervin e dëgjimit të veshit të majtë, e rreth 30 % në veshin e djathtë, e pothuajse e paralizuan duke i rënë duarve e këmbëve me “pendrek”, sa e bënë në gjendje të tillë që ta vishte e ta ushqente Osman Visoka nga Besiana (një burrë i pashoq, i burgosur sipas një kurthi kinse e ka vjedhur shitoren ku ai ishte shitës).
Pirrakut, duke ndjekur shembullin e korifeut-heroit të kombit Fazli Greiçevcit, udbashët nuk arritën t’ia shoqëronin lëndën për akuzë as një emër të bashkëveprimtarëve, përpos emrit të të vëllait, Zejnullah Pirrakut, asokohe kryetar i Gjyqit Komunal të Gllogovcit, në bazë të një letre që Muhameti ia kishte dërguar Ismail Dumoshit në qershor të vitit 1968, për demonstratat studentore të Beogradit.
Kjo letër, për siguri ishte adresuar në emrin e të vëllait Habib Pirrakut, student, por udëbashët e hetuesisë, sipas diktimit të Lutfi Ajazit atë letër ia ngarkuan Zejnullahut, duke ia deformuar emrin në Zunullah siç e thirrnin Lutfiu me të atin. Nga ankesat e Mr. Muhamet Pirrakut shihet përpjekja e tij për t’ia atribuuar letrën atij që ia kishte adresuar nga Beogradi Habibit.
Mirëpo Habibi kishte vdekur në vitin 1972 dhe udëbashët vendosën ta persekutonin Zejnullahun nga frika se ai do të mund të ndikonte në rrjedhën e gjykimit të të vëllait, Muhametit. Vërtet, Zejnullahu e pagoi rëndë, e larguan nga vendi i punës dhe ia morën gradën e “togerit” (2).
* * *
E sapo Muhamet Pirraku do të këndellet për të ecur pa e mbajtur, Gjykata Komunale e Prishtinës, më 12 nëntor 1981, e dënoi me dy vjet burg, por shkalla e dytë (Gjykata e Qarkut e Prishtinës), pas një viti të mbajtjes së dënimit në burgun e qarkut të Prishtinës, të Mitrovicës e të Sarajevës (këtu në vetmi), e dënoi me një vit, realisht aq sa e kishte vuajtur deri atëkohë.
U lirua më 4 gusht 1982.
Me rastin e arrestimit të historianit Pirraku, Sigurimi Shtetëror Jugosllav ia konfiskoi atij pa kthim rreth dhjetë mijë faqe dorëshkrime: shënime të kujtesës historike, punime shkencore, shumë ditarë dhe rreth tridhjetëmijë vargje poetike si edhe literaturë historiografike e politike me vlera të mëdha për kohën (3).
Këtu duhet të konstatojmë se shumë shkrime të Profesor Pirrakut nga vitet 70 e më vonë i përdorën organizatat “klandestine” në vend dhe në botë, si pamflete e prova shkencore për pasqyrimin e gjenocidit serb e jugosllav ndaj shqiptarëve. Ky fakt, studiuesit Pirraku i krijoi alibi për ta survejuar politikisht, që rezultoi me faktin se nga viti 1976 deri në fillim të viteve 90 pati ndalesa e pengesa për botim e veprimtari shkencore.
Pas burgut, duke mos dashur të jetonte e t’i shkollonte pesë fëmijët me ndihma të bashkëveprimtarëve e as të vëllezërve të vet e të gruas, një kohë punoi punë fizike të mjeshtrit-murator në Prishtinë e rrethinë, kurse në Institutin Albanologjik të Prishtinës-IAP do të kthehet me konkurs, më 13 dhjetor 1983, për ta filluar punën nga fillimi i vitit 1984, me titull shkencor më të ulët sesa e pati para burgosjes dhe me ndalesa për punë kërkimore-shkencore deri në tatëpjetën e madhe të shthurjes së Jugosllavisë avnojiste.
Pas shumë peripecive, nëpërkëmbjeve e persekutimeve politike, studiuesi Pirraku, arriti që Këshillin Shkencor të Universitetit të Prishtinës ta sjellë para një akti që nuk ishte i njohur deri asokohe.
I paraqiti tri teza të shkruara të doktoratës më kërkesën që Këshilli Shkencor ta zgjedhë njërën, e ta ngrejë Komisionin pa mentor! Nëse nuk mund ta mbronte ta rrëzojnë!
Pas shumë pritjeve, u realizua kërkesa dhe Pirraku në tetorin e vitit 1988 arriti ta mbronte tezën e doktoratës (deri atëherë), i vetmi pa mentor në Universitetin e Prishtinës.
Veprimtari i orëve të para, Dr. Muhamet Pirraku, duke mos hequr dorë nga aktiviteti politik kombëtar, sapo në Zagreb u ngrit “Shoqata e të Burgosurve Politikë”, nga fundi i vitit 1989 i tuboi disa të burgosur politikë më markantët e kohës dhe e formoi “Shoqatën e të Burgosurve Politikë të Kosovës”, ndërsa, sapo u ngrit “Lëvizja Demokratike e Kosovës”, mori rolin e aktivistit me përvojë për punë me masat, e që rezultoi me zgjedhjen e Dr. Muhamet Pirrakut kryetar i Degës së Dytë të LDK të Prishtinës, e cila e barti barrën organizuese të referendumit për Republikën e Kosovës të 26-30 shtatorit 1991.
Së paku këtu e kemi për detyrë të konstatojmë se në fillim të “Aksionit Studentor Njëmujor për Faljen e Gjaqeve” (shkurtit 1990), Profesor Pirraku me fillimin e saj e bashkoi “Kryesinë e Shoqatës së të Burgosurve Politikë të Kosovës” me “Aksionin Studentor”, e në rolin e koordinatorit të “Kryesisë së Këshillit Qendror të Lëvizjes”, ndikoi që “Aksioni” të rritet në “Lëvizje për Pajtimin Kombëtar Shqiptar”, gjë që zgjati mbi dy vjet, me ndikim të madh në kthesën vendimtare shqiptare për çlirimin nga pushtuesi jugosllav.
Profesor Pirraku, me pseudonimin “Pajtim Shala”, realisht luajti rolin e një zëdhënësi të “Lëvizjes për Pajtimin Kombëtar Shqiptar”. Dr. Muhamet Pirraku është i vetmi veprimtar i “Lëvizjes për Pajtimin Kombëtar Shqiptar”, i cili për dy vite të lëvizjes mbajti “Ditar” për 476 ditë.
Profesor Pirraku, në verën e vitit 1990, i organizoi dy aktivitete në vendlindjen e tij, në Flamuras të Drenasit .
E para, në krye të flamurasve e rivarrosi Prometeun Fazli Greiçefci.
Veprimtari Pirraku, Atij para të të cilit ishe betuar më 1960, me duar të veta pa dorëza ia nxori eshtrat nga Sarkofagu i blinduar nga udëbashët, të cilët e mbytën me llos në Burg më 1964, e ia vuri në arkivolin që meritonte “Dëshmori-Hero i Kombit” dhe ia mbuloi me Flamurin Kombëtar, për ta varrosur në themel të përmendores dedikuar për atë, kurse në sarkofagun e blinduar të UDB-së veprimtari Pirraku e vendosi poezinë “Mbi Varrin e Fazli Greiçefcit”, të shkruar mbi varrin e tij në vitet 60 të shekullit të 20-ë.
Pirraku e mbajti referatin për jetën dhe veprimtarinë politike të Fazliut, në kohën kur pushtuesi serb bënte kërdi, me çka i frikësoi shumë pjesëmarrës në Akademi.
Pastaj Profesor Pirraku në krye të flamurasve i rivarrosi tre NDSH-istët emblematikë: Hoxhë Avdin (Arif Shala), Izet Muratin (Gjoshi) e Sokol Brahimin (Haxolli), të vrarë në vitin 1946, e të varrosur në “Vorre të Lopëve”, në Mirenë.
Profesor Pirraku, me duar të veta e pa doreza, ua nxori eshtrat nga gropa dhe ua vendosi në një arkivol të cilin e merituan “Dëshmorët e Shqipërisë Etnike”, të mbuluar me Flamurin Kombëtar e për t’i varrosur në një varr në themel të përmendores për Ata. Të pranishmit në Akademinë Solemne kurrë nuk do t’i harrojnë theksimet e Profesor Pirrakut në referatin e tij.
Në vijim, veprimtari Pirraku, me prani të bashkëvendësve e të Amet Haxhisë, me duar të veta e pa doreza, ia nxori eshtrat dëshmorit të Mbrojtjes Kombëtare të Kosovës, Shaip Haxhisë së Lupqit të Lapit (i ati i Ahmet Haxhisë), i vrarë nga ushtria jugosllave, më 1945 në malin Kulla të Flamurasit.
Fjala e Profesor Pirrakut në rivarrimin e dëshmorit Shaip Haxhiu u prit e u përgëzua nga të pranishmit.
Kurrë nuk do të harrohet fjala e Profesor Pirrakut në Akademinë me rastin e ngritjes së Përmendores së Rifat Berishës, pastaj fjala në Akademinë me rastin e ngritjes së Përmendores së Ibrahim Lutfut e të Zenun Kepës si edhe fjala në Akademinë me rastin e ngritjes monumentit mbivarror të Saban Palluzhës.
Profesor Pirrakut deri në vitin 1993 nuk i dhanë pasaportë, kurse udhëtim e parë e pati në Tiranë për hulumtime njëmujore për t’i plotësuar boshllëqet për veprën “Mulla Idris Gjilani dhe Mbrojtja Kombëtare e Kosovës 1941-1952”. Ky libër realisht shërbeu si Program Kombëtar edhe për UÇK-në. Profesor Pirraku nëpërmjet arsimtarit Vesel Shabani, nga Mikushnica, sapo doli nga shtypi Mulla Idris Gjilani dhe Mbrojtja Kombëtare e Kosovës 1941-1952”, ia dërgoi 10 copa (për falas) ADEM JASHARIT në kullën e të atit. Ademi i mori librat me një falënderim të sinqertë për Profesor Pirrakun, ndërsa Veselit ia dha 400 marka gjermane për autorin e veprës.

Prof.Dr.Muhamet Pirraku, studiues i historisë sonë të anatemuar!

Prof. dr. Muhamet Pirraku është ndër historianët tanë, i cili me kurajë e me guxim e mori në mbrojtje UÇK-në që nga aksionet e para deri me çlirimin e Kosovës.
Pas çlirimit të Kosovës, Profesor Muhamet Pirraku, u doli në mbrojtje UÇPMB-në në Kosovën Lindore e UÇK-së në Iliridë.
Me ngritjen e PDK-së, Pirraku, ishte njëri ndër aktivistët që kontribuoi për masivizimin e saj, ndaj u zgjodh anëtar i Këshillit Drejtues të PDK-së dhe deputet i saj në Kuvendin Komunal të Prishtinës.
Si gjatë luftës çlirimtare të UÇK-së, edhe pas çlirimit, Profesor Pirraku mbajti shumë referate në akademitë për luftën çlirimtare të UÇK-së dhe dëshmorët e saj.
Një pjesë të këtyre referateve i botoi në veprat: “Për Kauzën e UÇK-së dhe për Kauzën e shtetësisë së Kosovës”. Profesor Pirraku më 2001 i propozoi zërat e “Luftës Çlirimtare të UÇK-së” dhe të “Dëshmorëve” të saj për “Fjalorin Enciklopedik Shqiptar”, dhe po në vitin 2001 e përgatiti një simpozium në nivel të kombit për UÇK-në.
Prof. dr. Muhamet Pirraku pati rol të rëndësishëm në “Komisionin për Ligjin për Dëshmorët e Martirët e UÇK-së” si edhe në Këshillin Komunal të Prishtinës për emërimin e rrugëve, lagjeve e të shesheve, 1999-2000, që shërbeu si bazë edhe për komunat e tjera.
Prof. dr. Muhamet Pirraku e barti barrën profesionale në “Komisionin për emërtimin e rrugëve, lagjeve e shesheve të Prishtinës”, ndërsa pati rol të rëndësishëm edhe për ngritjen e “Këshillit për Standardizimin e Emërvendeve të Kosovës 1999- 2001”.
Në fushë të dijes historiografike, Prof. dr. Muhamet Pirraku, u bë emër i mirënjohur, me shkrime të guximshme të mbështetura në faktografi burimore. Me emër të tij, e me pseudonime, deri tashti i publikoi mbi 6010 zëra bibliografikë-studime, artikuj, trajtesa, recensione, kritika, fejtone, historiografike, mbi 49020 faqe A-4.
Përpos atyre, i botoi edhe këto vepra:
– Kultura Kombëtare Shqiptare deri në Lidhjen e Prizrenit, Prishtinë, 1989 (Doktorata)
– Historia për klasën VII (bashkautor S. Rizaj), Prishtinë, 1975;
– Salih Gjukë Dukagjini: Shkrolaria e shqypes (nga osmanishtja: dr. Feti Hehdiu, mr. Mehdi Polisi), Prishtinë, 1991;
– Ripushtimi jugosllav i Kosovës 1945, Prishtinë, 1992;
– Kalvari i shqiptarësisë së Kosovës, TIVARI 1945, Prishtinë, 1993;
– Mulla Idris Gjilani dhe Mbrojtja Kombëtare e Kosovës Lindore 1941- 1952, Prishtinë, 1995;
– Albania e Konicës, Prishtinë, 1995;
– Feja, kultura dhe tradita islame ndër shqiptarët (bashk¬autor dhe kryeredaktor), Prishtinë, 1995;
– Lidhja Shqiptare “Besa-Besën” në burimet serbe 1892-1902, Prishtinë, 1996;
– Lëvizja Gjithëpopullore Shqiptare për Faljen e Gjaqeve 1990-1992. Kronikë, Prishtinë, 1998;
– Për kauzën shqiptare 1997-1999, Prishtinë, 2000;
– Dritë e re për kryetarin e parë të Shqipërisë Etnike (bashkautor dhe redaktor), Prishtinë, 2002;
– Jo katedrale në emër të shqiptarisë së imagjinuar, Prishtinë, prill 2003 (Botim i Dytë, i zgjeruar, qershor 2003);
– Myderriz Ymer Prizreni-Ora, Zemra dhe Shpirti i Lidhjes Shqiptare 1877-1887, Prishtinë, 2003;
– Arrestimet e Pjesëtarëve të TMK-së-Ç’është kjo?! (bashkautor dhe redaktor), Prishtinë, 2004;
– Tivari 1945-Kalvari i Kosovës, Prishtinë, 2005;
– Masakra në Burgun e Dubravës 19-24 maj 1999 (bashkautor dhe redaktor), Prishtinë 2005;
– Për kauzën e UÇK-së, Prishtinë, 2006;
– Për kauzën e shtetësisë së Kosovës, Prishtinë, 2008;
– Adem Guta ekzemplari i patriotizmit të gjeneratës (1916-1945), Prishtinë, 2008.
– Martirët e Shqipërisë Etnike nga Derë e Stak Mark Mirditës,2011.
Në nëntor 2013 botohet vepra “Hasan Prishtina-Vlerë Sublime e Kombit”.
Veprimtari politik kombëtar, Prof. Dr. Muhamet Pirraku ka edhe libra të tjerë të botuar me emra të tjerë e në dorëshkrim. Ishte këshilltar shkencor në Degën e Historisë së Institutit Albanologjik të Prishtinës, kurse nga prilli i vitit 2010 ishte në pension.
______________
Bibliografia:
1. Këtë Biobliografi të veprimtarit Muhamet Pirrakut e kemi hartuar mbështetur në të dhënat biobliografike në veprat e në ditarët e tij në dosjen e autorit, Arkivi Historik i Qytetit të Prishtinës-Dosja: Gjyqi Komunal i Prishtinsë, K. br. 405/81.
2. Arkivi Historik i Qytetit të Prishtinës-Dosja: Gjyqi Komunal i Prishtinsë, K. br. 405/81.e arkiva shkencore Muhamet Pirrakut dhe arkiva e advukatit Zejnullah Pirrakut.
3. Më gjerësisht Shih në dosjen e Muhamet Pirrakut, në Arkivi Historik i Qytetit të Prishtinës, Komunal K. br. 405/81.