ZBULOHET NJË LETËR E KONSTANDIN KOTES, DREJTUAR PRESIDENTIT AMERIKAN WILSON PËR MIQËSINË SHQIPTARO – AMERIKANE (DËSHMI ARKIVORE)

Në Bibliotekën e Kongresit në Shtetet e Bashkuara të Amerikës, u zbulua një letër e rrallë e dërguar nga Konstantin Kote për presidentin amerikan Wilson.

Kjo letër sjell në pah një kapitull të panjohur të historisë së lidhjeve midis Shqipërisë dhe SHBA-ve.

Konstantin Kote, në këtë letër, shprehet për mbështetjen e studentëve shqiptarë ndaj Luftës së Parë Botërore dhe për nevojën e pavarësisë së Shqipërisë.

Ai apelon për ndihmën e Presidentit Wilson në njohjen e pavarësisë së Shqipërisë dhe mbështetjen e aspiratave të popullit shqiptar për liri dhe pavarësi.

Letra e Konstantin Kotes është një dëshmi e rëndësishme e angazhimit të rinisë shqiptare gjatë Luftës së Parë Botërore. Ajo tregon se, edhe pse Shqipëria ishte një vend i vogël, aspiratat dhe dëshirat për liri dhe pavarësi ishin të forta.

• Shkëlqesisë së tij, presidentit të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Woodrow Wilson. Studentët shqiptarë nga Roma.

Zbulimi i kësaj letre në Bibliotekën e Kongresit tregon se historitë e panjohura dhe dokumentet e fshehura ende mund të sjellin dritë mbi ngjarje të rëndësishme historike.

Kjo letër ndihmon në kuptimin e thellësisë së lidhjeve midis Shqipërisë dhe Shteteve të Bashkuara në një periudhë të rëndësishme historike.

Ky zbulim sjell një ndriçim të ri në historinë e lidhjeve ndërmjet Shqipërisë dhe Shteteve të Bashkuara, duke theksuar rëndësinë e angazhimit të rinisë shqiptare në luftën për liri dhe pavarësi.

Letra e Konstantin Kotës tregon se, edhe në kohën më të vështirë, shqiptarët nuk harruan aspiratat e tyre për një të ardhme të pavarur dhe të lirë.

Ndryshe, Konstandin Kote ishte kryeministër i Mbretit Zog për shumë vite me radhë.

Ndërsa në një telegram të 25 korrikut 1922, Sekretari i Shtetit, Charles Evans Hughes, informoi Komisionerin Amerikan në Shqipëri, Maxwell Blake, se më 28 korrik 1922, “mund t’i dërgojë Ministrit të Punëve të Jashtme të Shqipërisë njoftimin me shkrim për njohjen de jure të Shqipërisë nga Shtetet e Bashkuara”.

Përmbajtja e letrës:

“Një grup studentësh shqiptarë të Universitetit Mbretëror të Romës, të mbushur me ankth dhe pritje, po përgatiten për t’u takuar me Shkëlqesinë tuaj në Qytetin e Përjetshëm. Ata dëshirojnë të shprehin urimet e tyre më të thella dhe të përfitojnë nga koha e famës për të kujtuar fatkeqësitë e tyre.

Ky grup, edhe pse nuk është përfaqësues ligjor, është një interpretues i vullnetit të popullit shqiptar. Ata kanë besim tek ju, personifikimi i drejtësisë, dhe shpresojnë që ju, si mbrojtës i të dobëtve, do të mund të mbroni të drejtën dhe shenjtërinë e kafenesë së tyre në përputhje me parimet fisnike dhe të larta të shpallura nga ju, postar i lirisë.

Populli shqiptar, i cili sapo u shpëtua nga një dominim i gjatë dhe barbar që e pengonte të gëzonte një zhvillim të mjaftueshëm intelektual dhe fokal, tani është i rrethuar nga fqinjët lakmitarë. Si e vetmja pengesë për organizimin e saj shtetëror, në fazën e parë të jetës së saj politike, ajo ka nevojë për një udhërrëfyes të zjarrtë dhe për një mbështetje morale e materiale nga ana e pushteteve të ndryshme.

Shqiptarët, të cilët ushqejnë një simpati dhe mirënjohje të veçantë ndaj Konfederatës së Madhe Amerikane për mirëdashjen dashamirës që bashkëkombasit e tyre gëzojnë në tokën e Uashingtonit dhe të Meolnit, e konsiderojnë veten me fat. Shtetet, për arsyet e parashtruara do të alumonin drejtpërdrejt mbrojtjen efektive të Shqipërisë.

Me vlerësimin më të thellë.

Romë, 3 janar 1919

 Presidenti, Konstadin Kotti”.

_________

• Këtë letër në formë të dokumentit arkivor për Portalin Dukagjini e ka siguruar studiuesi dhe diplomati shqiptar, Bejtullah Destani.