Pashtriku.org, 13. 06. 2013 – Gazeta “Tirana Observer” boton historinë e plotë të Shërbimit Sekret Shqiptar. Si u krijua ky shërbim në qeverinë e Vlorës më 1912. Më pas konsolidimi i Shërbimit Sekret Shqiptar në Qeverinë e Ahmet Zogut, për të kaluar pastaj në regjimin komunist ku shërbimi sekret shqiptar u kthye në Sigurimin e Shtetit, për të ardhur më pas në demokraci. Në suplement do të lexoni se kur u themelua Sigurimi i Shtetit dhe përse u caktua një datë tjetër. Pse dosja e parë e Sigurimit të Shtetit ishte për Ahmet Zogun. Si ishte ndërtuar Sigurimi. Gjithashtu në këtë suplement do të lexoni se si funksionon tani Shërbimi Sekret Shqiptar, çdo të thotë emblema e tij. Këto e shumë të tjerë në një suplement të rrallë për Shërbimin Sekret Shqiptar.
Krijimi i Shërbimit Sekret Shqiptar në Qeverinë e Vlorës 1912
Pas shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë, më 28 Nëntor 1912, u formua Qeveria, me kryeministër Ismail Qemalin, e cila filloi ngritjen e institucioneve të Shtetit Shqiptar. Ndër to, më 17 Dhjetor 1912, u mor Vendimi për themelimin e Shërbimit Sekret Shqiptar. Në këtë Vendim thuhej: “Të organizohet një shërbim i msheftë për vise të shkeluna të Shqipërisë”. Për organizimin e tij u ngarkuan persona konkretë, ndërmjet të cilëve Lef Nosi e Bajram Curri. Vazhdimësinë e shërbimit sekret shqiptar e shohim përsëri pas ardhjes së princ Vilhelm Vidit (në vitin 1914), gjatë Luftës së Parë Botërore dhe pas saj.
Konsolidimi i Shërbimit Sekret Shqiptar në Qeverinë e Ahmet Zogut 1921 – 1939
Më 21 janar 1920, Kongresi Kombëtar i Lushnjës bëri organizimin e Këshillit të Naltë dhe risanksionoi ndarjen e pushteteve, ligjvënës, ekzekutiv dhe gjyqësor, si dhe krijimin e Ministrisë së Brendshme. Më datë 24 dhjetor 1921, Ministër i Punëve të Brendshme u dekretua Ahmet Zogu, i cili bëri riorganizimin e MPB-së, duke krijuar dhe Seksionin Sekret. Drejtues i këtij Seksioni u caktua Haki Stërmilli. Parë në planin historik, shërbimi kryesor inteligjent shqiptar, gjatë kësaj periudhe, ka patur këto emërtesa: në vitin 1922, Sekretari Sekrete dhe, në vitet 1923-1939, Zyra Sekrete. Në nivel qendror, veprimtaria e shërbimit sekret do të drejtohej nga Zyra Sekrete, ndërsa në nivel vendor drejtohej nga Prefekti, i cili kishte ngritur një zyrë të posaçme që merrej me “çështje rezervate”. Në konsolidimin e institucioneve të Shtetit Shqiptar, nga janari 1927, pati rëndësi edhe organizimi i Shërbimit Informativ të Jashtëm, me qendër në Ministrinë e Punëve të Jashtme, e përfaqësuar nga selitë tona diplomatike, duke organizuar një rrjet informativ që vepronte i lidhur me mekanizmin konsullatë – legatë -prefekturë. Klane dhe forca politike të ndryshme, gjatë periudhës 1925 -1939, të shtyra nga interesa të ngushta dhe të përkrahura nga jashtë, kanë provokuar trazira, komplote, vrasje, kryengritje, etj., me qëllim destabilizimin e vendit dhe cenimin e sigurisë kombëtare.
Organet e Sigurimit të Shtetit 1944 – 1991
Pas Luftës së Dytë Botërore, në periudhën dhjetor 1944 – mars 1945, Shteti Shqiptar i kushtoi menjëherë rëndësi të veçantë krijimit të Organeve të Sigurimit të Shtetit. Këto ishin vijuese të Shërbimit Informativ Ushtarak gjatë Luftës Antifashiste Nacionalçlirimtare. Fillimisht, pas çlirimit të vendit u krijua Drejtoria e Mbrojtjes së Popullit, në varësi të Ministrisë së Mbrojtjes, e cila funksionoi deri në vitin 1946, kohë kur u krijua Drejtoria e Sigurimit të Shtetit. Në vitin 1966 u bë riorganizimi në tre drejtori: e para e Kundërzbulimit, e dyta e Udhëheqjes dhe e treta e Zbulimit Politik, strukturë që e ruajtën deri në vitin 1991. Organet e Sigurimit të Shtetit organizuan veprimtarinë e tyre bazuar në një platformë të ish-byrosë politike dhe të pambështetur në ligj. Kjo solli shkelje të rënda të të drejtave të njeriut. Gjatë veprimtarisë së tij u bënë shumë shkelje ligjore. Ai vuri në survejim gjithë sektorët e jetës së vendit, kuadrot dhe njerëzit e thjeshtë, zbatoi praktika të padrejta dhe tejkaloi kompetencat, sidomos në kuadrin e luftës së klasave dhe të nxitjes artificiale të saj. Një numër qytetarësh u bënë viktima të kësaj veprimtarie.
Reformimi i Shërbimit Sekret Shqiptar 1991 e në vazhdim
Pas vitit 1990, me vendosjen e pluralizmit politik në Shqipëri, Organet e Sigurimit të Shtetit u reformuan, duke iu përshtatur kërkesave të shtetit ligjor. Kështu, në vitin 1991 u krijua Shërbimi Informativ Kombëtar, me Ligjin nr. 7495, datë 02.07.1991, “Për organizimin e Shërbimit Informativ Kombëtar.”. Detyrë parësore e këtij Shërbimi u vendos parandalimi, zbulimi dhe ndërprerja e çdo veprimtarie antikushtetuese që cenon lirinë, pavarësinë, aftësinë mbrojtëse, tërësinë territoriale dhe pasurinë kombëtare të Republikës së Shqipërisë. SHIK-u u krijua si një institucion i depolitizuar dhe si i tillë ai ka pësuar vazhdimisht ndryshime të herëpashershme. Në vitin 1999, me Vendimin nr. 61, datë 22.11.1999, të Gjykatës Kushtetuese të RSH-së, ndryshohet emërtimi nga Shërbim Informativ Kombëtar (SHIK) në Shërbim Informativ i Shtetit (SHISH).
Drejtuesit e SHISH-it ndër vite:
01.08.1991 deri 29.06.1992 Irakli Koçollari
29.06.1992 deri 09.04.1997 Bashkim Gazidede
09.04.1997 deri 29.05.1997 Astrit Kodra (me komandim)
29.05.1997 deri 21.08.1997 Arben Karkini
21.08.1997 deri 07.08. 2002 Fatos Klosi
07.08. 2002 deri 18.11.2002 Petrit Myftari (me komandim)
18.11.2002 deri 27.01.2005 Kujtim Hysenaj
27.01.2005 deri 09.08.2012 Bahri Shaqiri
09.08.2012 e në vazhdim Visho Ajazi Lika
Roli i SHISH në Sigurinë Kombëtare
Me Ligjin nr. 9322, datë 25.11.2004 është miratuar Strategjia e Sigurisë Kombëtare në Republikën e Shqipërisë (SSK). Kjo Strategji përfaqëson tërësinë e instrumenteve shtetërore që sigurojnë mbrojtjen e qytetarëve, të shoqërisë dhe të Shtetit Shqiptar nga kërcënimet dhe rreziqet, e jashtme dhe të brendshme.
Tipar themelor i SSK-së është respektimi i shtetit ligjor dhe kthimi i Shqipërisë nga një vend që ka konsumuar siguri në një vend që kontribuon në siguri.
SHISH-i ka rol të drejtpërdrejtë në misionet themelore të Strategjisë së Sigurisë Kombëtare (SSK) të Republikës së Shqipërisë, të cilat janë:
– Ushtrimi i sovranitetit të Republikës së Shqipërisë;
– Mbrojtja e pavarësisë dhe integritetit territorial;
– Mbrojtja e jetës dhe e pasurisë;
– Zhvillimi i pandërprerë demokratik dhe prosperiteti ekonomik;
– Mbrojtja e dinjitetit dhe vlerave kombëtare.
Gjithashtu, SHISH-i jep kontribut me vlerë në realizimin e objektivave afatshkurtra, afatmesme dhe afatgjata, të Strategjisë së Sigurisë Kombëtare (SSK), e konkretisht në
– Paqen e sigurinë në vend;
– Bashkëpunimin rajonal;
– Konsolidimin e shoqërisë demokratike dhe të drejtave të njeriut;
– Konsolidimin e institucioneve dhe instrumenteve të sigurisë;
– Integrimin në strukturat evropiane;
– Mbrojtjen e mjedisit dhe burimeve natyrore;
– Luftën kundër terrorizmit;
– Luftën kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit.
SHISH-i vlerësohet si kontribues në sigurinë për qytetarët, shoqërinë dhe shtetin, brenda vendit, si dhe në Rajon e më gjerë.
Misioni dhe detyrat e SHISH
Shërbimi Informativ i Shtetit (SHISH) është një organ informativ i Republikës së Shqipërisë. Misioni i tij parësor është Siguria Kombëtare. SHISH vepron në përputhje me Kushtetutën dhe Ligjet e Republikës së Shqipërisë.
SHISH siguron informacionin e domosdoshëm nga Zbulimi dhe Kundërzbulimi për problemet që lidhen me Sigurinë Kombëtare. Ligjshmëria, objektiviteti dhe sekreti, janë parimet bazë të punës.
Shërbimi Informativ i Shtetit mbledh informacion për:
– kërcënimet dhe rreziqet ndaj sigurisë kombëtare;
– ruajtjen e integritetit, të pavarësisë dhe rendit kushtetues;
– terrorizmin;
– prodhimin dhe trafikun e narkotikëve;
– prodhimin e armëve të dëmtimit në masë;
– krimet kundër mjedisit;
– krimin e organizuar, që cenon sigurinë kombëtare, etj.
Për realizimin e detyrave të mësipërme, SHISH ruan raporte të drejta ndërmjet nevojës për sigurimin e informacionit të domosdoshëm dhe respektimit të të drejtave dhe lirive themelore të njeriut. SHISH mbron burimet dhe metodat informative.
Kontrolli dhe mbikëqyrja
Veprimtaria e SHISH-it kontrollohet dhe mbikëqyret nga Kuvendi i Shqipërisë, nëpërmjet Komisionit të Përhershëm Parlamentar për Sigurinë Kombëtare, të ngritur për këtë qëllim.
Këshilli i Ministrave emëron një Inspektor të Përgjithshëm përgjegjës për kryerjen e inspektimeve në veprimet e SHISH-it.
SHISH-i e ushtron veprimtarinë e tij në përputhje me procedurat e hartuara nga Drejtori dhe të miratuara nga Prokurori i Përgjithshëm i Republikës së Shqipërisë.
Kontrolli i Lartë i Shtetit kryen kontrollin e aktivitetit financiar të institucionit.
Cikli informativ
Cikli informativ është procesi i zhvillimit të informacionit të papërpunuar në informacion përfundimtar, i nevojshëm për politikëbërësit në vendimmarrje dhe ligjzbatuesit. Ky proces është i vazhdueshëm, i orientuar dhe i diktuar nga nevojat për informacion. Ai kalon në katër faza që janë:
Planifikimi dhe drejtimi: Planifikimi është parashikimi dhe hartimi i tërësisë së masave me karakter ligjor, profesional dhe logjistik, me synim arritjen e qëllimeve dhe objektivave konkrete, për mbledhjen e informacionit të domosdoshëm.
Drejtimi është ndjekja në vazhdimësi e zbatimit të masave të planifikuara deri në zbatimin e tyre nga të gjitha hallkat drejtuese dhe ato zbatuese të Shërbimit, si dhe ndërhyrja për të bërë përshtatjet dhe modifikimet e zbatimit të këtyre masave, në varësi të ndryshimeve të situatës, duke respektuar gjithmonë parimin e ligjshmërisë, objektivitetit dhe ruajtjes së sekretit.
Mbledhja: Procesi i kërkimit, grumbullimit, verifikimit dhe dokumentimit të informacionit, siguruar nga burime të fshehta apo të hapura.
Analizimi: Procesi i përpunimit dhe vlerësimit të informacionit të papërpunuar në produkt informativ të integruar, sipas disa kritereve të përcaktuara, i cili duhet të jetë i dobishëm, objektiv dhe i pavarur nga konsideratat politike.
Shpërndarja: Faza përmbyllëse e ciklit informativ, ku produkti informativ i prodhuar shpërndahet tek politikëbërësit dhe ligjzbatuesit, sipas përmbajtjes e qëllimit.
Çfarë simbolizon emblema e SHISH
Emblema është kompozuar në gjininë e medaljonit, në formën klasike rrethore, me nivelet basoreliev dhe altoreliev. Ajo ka në përbërje shqiponjën dykrenore, marrë nga flamuri kombëtar. Ky element prezanton karakterin kombëtar të saj.
Elipsi i artë është simbol i rrethit vicioz të mendimit, i konceptuar si një abstraksion formal, që përkon me karakterin deduktiv e profesional të këtij institucioni. Në qendër të emblemës është kompozuar kristali, që simbolizon mendimin e kthjellët, inteligjencën dhe mprehtësinë.
Në pjesën fundore, emblema mbështetet në një fragment kurore dafine, e cila mbart edhe simbolin e trimërisë dhe lavdisë.
Emblema është e konceptuar në ngjyrë argjendi dhe të gjithë elementët janë në ngjyrë ari. Qendra e emblemës, që është dhe sfond i të gjithë elementëve të saj, është me ngjyrë blu parizian të errët, ngjyrë që përfaqëson thellësinë e mendimit.
Sa persona janë vrarë, dënuar, arrestuar dhe internuar
Fakte dhe të dhëna për Sigurimin e Shtetit
Arma e Sigurimit të Shtetit funksionoi për 48 vjet, 3 muaj e 11 ditë. Data e themelimit të tij u caktua 20 marsi i vitit 1943 dhe u shkri më 2 korrik të vitit 1991. Sigurimi i Shtetit gjatë gjithë historisë së tij pati 9 drejtues. I pari ishte Koçi Xoxe, më pas të tjerët, Nesti Kerënxhi, Vaskë Koleci, Beqir Ndou, Kadri Hazbiu, Mihallaq Ziqishti, Feçor Shehu, Kadri Gojashi dhe i fundit Zylyftar Ramizi. Gjatë kohës së funksionimit të kësaj “arme” u ekzekutuan 5557 burra dhe 450 gra, 26768 persona u burgosën, 998 vdiqën burgjeve, 308 persona u çmendën nga torturat, mbi 32000 u internuan dhe u dëbuan, 7002 persona vdiqën në kampet e punës dhe 11 656 persona u arrestuan. Nga këta persona 958 u vranë pa asnjë vendim gjykate. Themelimi i Sigurimit të Shtetit është bërë mbi bazën e modelit tipik jugosllav. Modeli i mirëfilltë ishte UDB-ja që do të thoshte Drejtoria e Sigurimit të Shtetit, pak a shumë si edhe Sigurimi i Shtetit Shqiptar. Sigurimi i Shtetit deri në vitin 1960 ka pasur 30 këshilltarë rusë, gjë që tregonte se pas jugosllavëve ai kontrollohej nga rusët. Sigurimi funksiononte nëpërmjet 3 drejtorive. Këto u konsoliduan pas vitit 1966 duke u quajtur: Drejtoria e Parë (Kundërzbulimi), Drejtoria e Dytë (Sigurimi i Udhëheqjes) dhe Drejtoria e Tretë (Zbulimi Politik).
FAKTE DHE TË DHËNA PËR SIGURIMIN E SHTETIT
Kur u themelua Sigurimi i Shtetit
Arma e Sigurimit të Shtetit u themelua më 10 dhjetor 1944.
Përse u caktua një datë tjetër
Për të krijuar idenë se pushteti komunist kishte lindur gjatë luftës, me vendim të vitit 1962 u vendos që data e themelimit të Sigurimit të Shtetit të ishte 20 marsi i vitit 1943.
Kur pushoi së ekzistuari Sigurimi
Arma e Sigurimit të Shtetit u shkri në 2 korrik të vitit 1991 pas ligjit të miratuar në parlament, “Mbi krijimin e Shërbimit Informativ Kombëtar”.
Sa ishte kohëzgjatja e veprimit
Sigurimi i Shtetit veproi për 48 vjet, 3 muaj e 11 ditë.
Sa dosje hapi gjithsej Sigurimi
Sigurimi Shtetit kishte 120 mijë dosje (deklaratë e Bashkim Gazidedës në TV KLAN).
Çfarë ishin agjentët e konservuar
Sigurimi i Shtetit kishte edhe agjentë të konservuar të cilët do të nisin veprimtarinë e tyre pikërisht pas rrëzimit të sistemit komunist.
Dosja e parë e Sigurimit të Shtetit
Dosja e parë që hapi Sigurimi i Shtetit ka qenë ndaj UNRRA-s, organizatës amerikane humanitare që sillte ndihma në Shqipëri.
Dosja e parë personale e Sigurimit
Dosja e parë personale që hapi Sigurimi i Shtetit ishte për Ahmet Zogun.
Krimet e Sigurimit në shifra
Gjatë kësaj periudhe u ekzekutuan 5557 burra dhe 450 gra, 26768 persona u burgosën, 998 vdiqën burgjeve, 308 persona u çmendën nga torturat, mbi 32000 u internuan dhe u dëbuan, 7002 persona vdiqën në kampet e punës dhe 11 656 persona u arrestuan.
Sa persona ka ekzekutuar Sigurimi
Nga këta persona 958 u vranë pa asnjë vendim gjykate.
Viti më i kriminalizuar i Sigurimit
Kulmi u arrit me klimën e terrorit në vitin 1945, kur arrestimet kapën shifrën e 5021 vetëve.
Numri i punonjësve të Sigurimit
Në vitin 1952 në Sigurimin e Shtetit ishin të punësuar 3253 vetë. Nga të cilët krejt analfabetë ishin 279 vetë, me arsim fillor 2126 të tillë dhe me arsim të lartë vetëm dy punonjës.
Çfarë modeli kishte Sigurimi i Shtetit
Themelimi i Sigurimit të Shtetit është bërë mbi bazën e modelit tipik jugosllav. Modeli i mirëfilltë ishte UDB-ja që do të thoshte Drejtoria e Sigurimit të Shtetit, pak a shumë si edhe Sigurimi i Shtetit Shqiptar.
Sa drejtues kishte Sigurimi
Sigurimi i Shtetit ka pasur në krye të tij 9 kryetarë gjatë gjithë historisë së tij.
Cilët ishin drejtuesit e Sigurimit
Kryetar i parë i Sigurimit të Shtetit ishte Koçi Xoxe, më pas të tjerët, Nesti Kerënxhi, Vaskë Koleci, Beqir Ndou, Kadri Hazbiu, Mihallaq Ziqishti, Feçor Shehu, Kadri Gojashi dhe i fundit Zylyftar Ramizi.
Si përfunduar krerët e Sigurimit
Nga këta në Drejtorinë e Parë, njëri u shpall “element antiparti” dhe u burgos një vit, 3 u burgosën, 3 u pushkatuan. Gjatë viteve të demokracisë u burgosën dy të tjerë. Drejtoria e Dytë ka një drejtor të pushkatuar. Drejtoria e Tretë ka drejtorin më jetëgjatë të saj të internuar e degraduar si “element antiparti”.
Këshilltarët rusë të Sigurimit të Shtetit
Sigurimi i Shtetit deri në vitin 1960 ka pasur 30 këshilltarë rusë, gjë që tregonte se pas jugosllavëve ai kontrollohej nga rusët.
Tri drejtoritë e Sigurimit të Shtetit
Sigurimi i Shtetit funksiononte nëpërmjet 3 drejtorive. Këto u konsoliduan pas vitit 1966 duke u quajtur: Drejtoria e Parë (Kundërzbulimi), Drejtoria e Dytë (Sigurimi i Udhëheqjes) dhe Drejtoria e Tretë (Zbulimi Politik).
Kartotekat ku regjistroheshin të dhënat
Të gjithë elementët që përpunoheshin aktivisht regjistroheshin në kartotekën e dytë në 2A dhe 2B.
Dosjet për “elementët” joaktivë
Në 2B kategorizoheshin të gjithë ata që në të kaluarën kishin zhvilluar veprimtari armiqësore por që atë ishin joaktivë. Kishte rëndësi e kaluara e personit apo e familjes që i takonte shtresave të përmbysura si ish-pronarë, ish-kulakë, nëpunës, profesorë, funksionarë politikë të regjimeve të tjera, etj.
Dosjet për “elementët armiq”, aktivë
Në 2A regjistroheshin të gjithë ata “elementë armiq” që zhvillonin veprimtari kundër pushtetit komunist. Sekretariati i Komitetit Qendror ishte autoriteti lejuar për përpunimet e anëtarëve që vinin nga institucionet ku nuk zhvillohej punë agjenturiale.
Si ishte ndërtuar Sigurimi
Sigurimi ishte i ndërtuar në degë në qendër. Këto mbanin lidhje me seksionet pranë degëve të punëve të brendshme në rrethe. Çdo degë kishte profilin e vet. Drejtimi i përndjekjes bëhej nga oficeri i Sigurimit.
Sektorët e Sigurimit të Shtetit
Sigurimi i shtetit kishte në përbërje Sektorin e grupimeve kundërrevolucionare në drejtim të elementit antiparti, Sektorin në drejtim të zbulimeve të vendeve të quajtura “kapitalisto-revizionist” që vepronin në Shqipëri dhe sektori i ekonomisë dhe bujqësisë.
Si vepronte rrjeti informativ
Rrjeti agjenturial – operativ përbëhej nga: Agjenti, Rezidenti, Informatori e Strehuesi. Deri më 1954 ka ekzistuar edhe bashkëpunëtori personal. Rekrutimi i komunistëve bëhej vetëm mbi bazën e dëshirës së tyre dhe i jokomunistëve mbi bazën e shtrëngimit, forcës e “materialit komprometues”.
Si përgatitej raporti
Informatori i Sigurimit e shkruante raportin në prani të operativit, me përjashtim të rasteve kur nuk dinte të shkruante. Takimet bëheshin vetëm në shtëpi konspirative, në pyll, natën, etj.
Si ishte i ndërtuar rrjeti agjenturial
Rrjeti agjenturial përbëhej nga agjentura masive me princip objektin (fshat, qytet, qendra pune, ushtri, polici, ministri, etj.) dhe nga agjentura e kualifikuar që drejtohej në princip drejtim (grupesh ose personi). Bashkëpunëtori (që njihej me emërtesë të shkurtuar b.p.) kishte dosjen personale dhe atë të punës.
Çfarë përmbante dosja e bashkëpunëtorit
Në dosjen personale të bashkëpunëtorit të Sigurimit ishin të shënuar pseudonimi i tij, raport-propozimi për rekrutim, lista e personave të përmendur, deklarata e besnikërisë, parulla e kundërparulla, fotografia, certifikata, lista dhe vlerësimet e punëtorëve operativë, rrethi familjar, etj.
Cili ishte suksesi i Sigurimit
Ajo që mund të quhet sukses i Sigurimit të Shtetit është dështimi i operacioneve të shërbimit sekret anglez MI6, sipas të cilit kryeministri Toni Bler e ka artikuluar në një deklaratë para disa vitesh.
Sa dosje të Sigurimit janë kontrolluar
Nafiz Bezhani, kreu i Komisionit të Verifikimit të Figurave përgjatë mandatit të tij kontrolloi 6 mijë dosje të Sigurimit të Shtetit.
Sa dosje janë asgjësuar
Akuza më e rëndë e hedhur pas firmosjes së pluralizmit është bërë nga kreu i SHIK, Bashkim Gazidede, sipas të cilit drejtuesit e Sigurimit kishin asgjësuar pas vitit 1990, 10 mijë dosje të bashkëpunëtorëve.
……………………………….
