EMPATIA
Nga Sheradin Berisha
Empatia është aftësia për të kuptuar ndjenjat dhe emocionet e një personi tjetër, dhe për t’u përpjekur të përjetosh në mënyrë objektive dhe racionale atë që ai/ajo ndien. Në shqip do të thotë keqardhje ose ndjeshmëri. Zhvillimi i kësaj aftësie që në moshë të re do të rezultonte në bërjen tonë shumë më mirëkuptues, humanë, të kujdesshëm dhe të vëmendshëm. Përkufizimet e empatisë përfshijnë një gamë të gjerë gjendjesh emocionale. Llojet e empatisë përfshijnë empatinë konjitive, empatinë emocionale dhe empatinë somatike.
Empatia nuk do të thotë vetëm ta shohësh personin përballë, por ta ndjesh atë. Çdo person mbart brenda vetes histori që nuk i tregon gjithmonë, dhe shumë nga këto histori bëhen të dukshme vetëm kur je gati të dëgjosh me zemrën tënde në vend që të gjykosh me mendjen tënde.
Shpesh, ne perceptojmë vetëm sjelljen e një personi – fjalët e tyre, reagimet e tyre, gabimet e tyre. Por pas këtyre fshihen përvoja, lëndime, shpresa dhe frikëra për të cilat nuk dimë asgjë. Ata që praktikojnë empatinë i qasen këtyre pjesëve të padukshme të një personi me respekt dhe hapje.
Është e lehtë të gjykosh dikë për veprimet e tij. Është e lehtë të nxitosh në përfundime dhe të thuash: “Kështu është ai person”. Është shumë më e vështirë të ndalemi dhe të pyesim veten se çfarë e ka formuar atë.
Shtigjet që ka ecur. Barrët që mbart. Plagët që fsheh. Empatia nuk do të thotë të tolerosh gjithçka, por do të thotë të kuptosh përpara se të gjykosh. Është vendimi për të parë përtej sipërfaqes dhe për të pranuar se çdo sjellje ka një histori.
Kur i afrohemi dikujt me empati, hapim një hapësirë ku njerëzit mund të jenë thjesht, pa pasur nevojë të mbrojnë veten. Një hapësirë ku ata nuk shihen kryesisht si të meta, por si qenie njerëzore.
Një hapësirë ku dhimbja ka vend për të marrë frymë pa u gjykuar. Në këtë hapësirë, fillon shërimi. Sepse asgjë nuk e fuqizon një person më shumë sesa të kuptohet pa pasur nevojë të justifikojë veten.
Empatia është një formë dhembshurie që buron nga thellësia e brendshme. Ajo kërkon qetësi, durim dhe gatishmëri për të lënë mënjanë për një kohë të shkurtër paragjykimet e veta. Nuk pyet: “Çfarë prisja?”, por përkundrazi: “Çfarë të solli në këtë pikë?” Dhe është pikërisht në këtë pyetje që qëndron elementi thelbësor i njerëzimit. Ata që mund të dëgjojnë zemrën e një tjetri përpara se të gjykojnë veprimet e tij ofrojnë diçka të çmuar: siguri, dinjitet dhe lidhje. Dhe ndonjëherë është pikërisht ky lloj njerëzimi që e pengon një person tjetër të thyhet nga historia e tij. Prandaj, empatia nuk është vetëm një ndjenjë, por një zgjedhje, një dhuratë dhe një shprehje e forcës së vërtetë.
