Në 30 vjetorin e gjenocidit në Srebrenicë
PSE HESHTI CIA AMERIKANE NË KOHËN KUR PO KRYHEJ GJENOCIDI NË SREBRENICË DHE JO VETËM?!
Nga Sheradin Berisha, më 15 korrik 2025
Kjo është njëra nga pyetjet që nuk mori përgjigje shterruese! Por tridhjetë vjet pas gjenocidit në Srebrenicë [11 – 14 korrik 1995] edhe shumë pyetje tjera mbeten pa përgjigje. Edhe pse shumë arkiva janë hapur tashmë, megjithatë shumë dëshmi mbeten në errësirë.
– Çfarë dinte vërtetë CIA Amerikane për gjenocidin që do të ndodhte në Srebrenicë dhe kur u bë e vetëdijshme për të?
– A ka video pamje të drejtpërdrejta të masakrës së civilëve të bëra nga kamerat e dronit Predator?
– A e përdori CIA të njëjtin dron për të kapur bisedat e Beogradit me Mlladiçin në prag të gjenocidit të Srebrenicës?
– Çfarë mbetet e fshehur në “malin e provave” mbi të cilin ulen “rojet e arkivit” dhe politikanët?
– Çfarë dinë qeveritë europiane të Gjermanisë, Francës, Anglisë, për gjenocidin e kryer në Srebrenicë, sepse gjithashtu kishin aftësitë e tyre të sofistikuara të kapjes së zërit në terren gjatë gjenocidit?
Këto dhe shumë pyetje të tjera mund të gjenden në punimin kërkimor (investigativ) të botuar në gazetën “The New York Times” të 11 prillit 1996, me titull: “Bosnja: Çfarë nuk na tha CIA”. (Bosnia: What the CIA Didn’t Tell Us).
Megjithatë, shumë pyetje nga ky artikull mbeten pa përgjigje edhe sot. Autorët e këtij punimi të guximshëm kërkimor janë Charles Lane dhe Thom Shanker, të cilët folën hapur për një temë tabu: ku fshihen provat më të forta të gjenocidit në Bosnjë dhe Hercegovinë. Ata dëshmojnë për disa beteja të rëndësishme diplomatike si dhe për provat e CIA’s e cila i kishte fshehur me xhelozi deri në momentin e fundit.
Pse ky artikull i “The New York Times” [NYT] nga viti 1996 duhet të jetë tema kryesore në 30 vjetorin e gjenocidit në Srebrenicë? Sepse Beteja për prova ende nuk ka mbaruar. Sepse ende po kërkohen varre masive për të vrarët mizorisht në korrik të vitit 1995. Dhe rrjedhimisht ende po kërkohet e vërteta e plotë rreth gjenocidit në Bosnjë.
Në këtë punim kërkimor theksohet se: prova e parë dhe e pakundërshtueshme e gjenocidit iu paraqit Këshillit të Sigurimit të OKB-së nga Madeleine Albright më 10 gusht 1995, pas një “beteje diplomatike” të vështirë me krerët e CIA-s. Më pas, Richard Goldstone, prokurori i parë i Tribunalit të Hagës, u përfshi në të njëjtën betejë me CIA-n. Ai protestoi fuqishëm në një letër drejtuar Ambasadës Amerikane në Hagë të datës 30 tetor 1995, dhe vetëm atëherë ndodhi një pikë kthese “e lehtë”.
Goldstoni i guximshëm mori prova nga arkivi i CIA-s, përmes të cilave më vonë identifikoi të paktën 15 varre masive. Njerëz të brendshëm të administratës Clinton dëshmojnë se “regjistrimet audio të bisedave midis Beogradit dhe Mladiçit”, si dhe “regjistrimet video” të marra nga një dron Predator që fluturonte mbi Srebrenicë, mbetën të fshehura në arkivin e CIA-s. Këto dëshmi mund të jenë një inkurajim për ne në kërkimin tonë për prova më të rëndësishme.
Dhe tani vjen pyetja kryesore:
– A mund të ishte parandaluar gjenocidi në Srebrenicë shumë kohë më parë se të ndodhte? – pyesin autorët e punimit kërkimor, Charles Lane dhe Thom Shanker.
Lane dhe Shanker thonë se “CIA ka foto të kamionëve në rrugën për në Bërçko me njerëz të shtypur së bashku, në këmbë drejt, dhe fotografi të të njëjtave kamionë që vijnë nga Bërçko me trupa të vendosur horizontalisht, të grumbulluar si trungje… dhe këtë të dhëna u konfirmuan nga një studiues i lartë i komunitetit amerikan të inteligjencës”.
Punimi kërkimor i dy autorëve citon një burim të inteligjencës ushtarake amerikane, i cili kishte qasje në të dhënat e papërpunuara që vinin nga Bosnja, dhe konfirmoi ekzistencën e një jave të përgjimeve të tilla në lidhje me sulmin e ardhshëm në Srebrenicë. Ata gjithashtu iu referohen tre raporteve të tjera lajmesh që citojnë informacione të ofruara nga burime të besueshme, midis tyre një diplomat i Europës Perëndimore, një diplomat amerikan dhe një zyrtar tjetër lartë amerikan.
Dëshmitë ilustruese:
Në vijim lexoni punimin kërkimor të Charles Lane’s dhe Thom Shankerit:
ÇFARË NUK NA THA CIA?
Charles Lane dhe Thom Shanker
Numri i 9 majit 1996
1. Një palë fotografish ndryshuan rrjedhën e luftës në Bosnjë. Ato iu paraqitën Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara më 9 gusht 1995 nga ambasadorja e SHBA-së në OKB, Madeleine Albright. Fotografia e parë u bë nga një aeroplan spiun amerikan U-2 ndërsa fluturonte mbi një zonë pranë qytetit të Srebrenicës të kontrolluar nga myslimanët pak para 11 korrikut, ditës kur qyteti, një “zonë e sigurt” e shpallur nga OKB-ja, ra në duart e Ushtrisë Serbe të Bosnjës. Fotografia tregonte një fushë të zbrazët. Fotografia e dytë, e bërë pasi zona e sigurt ra, tregonte të njëjtën fushë, të spërkatur me dhe të sapo-kryqzuar – varret masive që përmbanin mijëra burra të Srebrenicës të vrarë nga nacionalistët serbë.
Kjo ishte dëshmi dramatike e një mizorie të tmerrshme serbe. Kjo i turpëroi qeveritë evropiane dhe anëtarët e Administratës (amerikane) Klinton, të cilët i kishin rezistuar ndërhyrjes ushtarake, dhe përgatiti rrugën për pranimin e tyre në përdorimin në shkallë të gjerë të forcës së NATO-s kundër serbëve. Kjo histori është e njohur mirë.
Ajo që nuk dihet mirë është se qeveria amerikane mund të kishte bërë zbulime po aq dramatike shumë, shumë më herët – nëse do të donte ta bënte këtë.
Gjatë fundit të pranverës dhe fillimit të verës së vitit 1992, rreth tre mijë myslimanë në qytetin verior të Bërçkos u mblodhën nga trupat serbe në një depo të braktisur, u torturuan dhe u vranë. Një satelit i inteligjencës amerikane që rrotullohej mbi ish-Jugosllavinë fotografoi një pjesë të masakrës.
“Ata kanë foto kamionësh që hyjnë në Bërçko me trupa në këmbë, dhe fotografi kamionësh që dalin nga Bërçko duke transportuar trupa të shtrirë horizontalisht; të grumbulluar si dru litari”, na tha një hetues që punonte jashtë qeverisë amerikane, i cili i ka parë fotografitë.
Në vitin 1993, zyrtarët amerikanë lejuan anëtarët e një Komisioni të Ekspertëve të Kombeve të Bashkuara për Krimet e Luftës në Bosnjë (organizata pararendëse e Tribunalit Ndërkombëtar për Krimet e Luftës në Hagë, i cili është sot), të inspektonin këto prova. Por atyre iu ndalua t’i bënin publike – apo edhe t’i mbanin ose kopjonin – sepse, u tha atyre, një gjë e tillë do të rrezikonte metodat e klasifikuara me të cilat u morën.
Ndryshe nga fotografitë e Albright, fotografitë e masakrës në Bërçko mbeten të pabotuara deri më sot. Kontrasti midis dy episodeve thotë shumë për rolin që agjencitë e inteligjencës amerikane kanë luajtur – ose nuk kanë luajtur – në ekspozimin, parandalimin dhe ndjekjen penale të krimeve të luftës gjatë katër viteve të fundit të luftimeve dhe mizorive në Bosnjë. Inteligjenca amerikane në Bosnjë ka vuajtur nga një mungesë pothuajse totale e agjentëve, ose “inteligjencës njerëzore”. Por falë asaj që zyrtarisht quhet “mjete teknike kombëtare”, agjencitë e inteligjencës amerikane kanë qenë në gjendje të “shohin” ose “dëgjojnë” një sasi të madhe provash rreth mizorive më të tmerrshme në Evropë që nga vdekja e Stalinit.
Këto mjete përfshijnë kamera të montuara në aeroplanët U-2 dhe satelitë spiunë; regjistrues video në dronët e rinj “Predator” të Departamentit të Mbrojtjes; mikrofonë dhe antena me distancë të gjatë të përdorura nga Agjencia e Sigurisë Kombëtare për të tërhequr trafikun radiofonik dhe telefonik nga hiçi; dhe avionë RC-135 “Rivet Joint” që mund të kapin komunikimet e fushës së betejës.
“Ish-Jugosllavia është entiteti më i dëgjuar, më i fotografuar, më i monitoruar dhe më i përgjuar në historinë e njerëzimit”, na tha një ish-zyrtar i Departamentit të Shtetit që trajtoi informacion të klasifikuar nga Bosnja gjatë vitit të parë dhe më të përgjakshëm të spastrimit etnik – vetëm disi hiperbolikisht.
Megjithatë, përveç disa zbulimeve shumë të publikuara si ajo e Albright, inteligjenca amerikane është mbështetur kryesisht në malin e provave të papërpunuara që ka grumbulluar. Historia nuk është aq shumë një mbulim sesa një potencial i shpërdoruar, një dështim i lindur nga mosveprimi. Të kujdesshëm ndaj thellimit të përfshirjes amerikane në konflikt, as Presidenti Bush dhe as, deri vonë, Presidenti Klinton nuk e bënë vazhdimisht dokumentimin e spastrimit etnik një “detyrë” me përparësi të lartë për agjencitë e inteligjencës amerikane. Akoma më pak kërkuan që agjencitë t’i tregonin botës gjithçka që dinin.
________
Burimi: Bosnia: What the CIA Didn’t Tell Us
Charles Lane and Thom Shanker
May 9, 1996 issue
https://www.nybooks.com/articles/1996/05/09/bosnia-what-the-cia-didnt-tell-us/
—————————
Në 30 vjetorin e gjenocidit në Srebrenicë
SPASTRIMI I KOORDINUAR ETNIK NË BOSNJË DHE HERCEGOVINË, KRIJOI REPUBLIKËN SERBE DHE FEDERATËN KROATO – BOSHNJAKE, ME QËLLIM TË PARANDALIMIT TË NJË SHTETI ISLAMIK NË EUROPËN JUGLINDORE!
Nga Sheradin Berisha, më 13 korrik 2025
Sheradin Berisha © Pashtriku.org
