ZHVILLIMET NË LËVIZJE, PAS ATENTATIT TË 17 JANARIT 1982 NË UNTERGRUPENBACH TË GJERMANISË (I)

ZHVILLIMET NË LËVIZJE, PAS ATENTATIT TË 17 JANARIT 1982 NË UNTERGRUPENBACH TË GJERMANISË

Nga Sheradin Berisha, Pashtriku Prill 2024

Më 26 mars 2024 historiani Fatmir Z.Arifi në faqen e tij të facebookut ka shtruar për diskutim këtë temë:

“…me që bashkimi i organizatave është shndërruar në temë diskutimi se a ka ndodhur me 17 janar 1982 apo 17 shkurt 1982, unë po e tejkaloj këtë debat, deri në gjetje të dokumenteve relevante…!

Me këtë rast po e shtroj për debat një tezë tjetër: me që Lëvizja Popullore për Republikën e Kosovës është themeluar pikërishtë në vitin 1982 ku sipas të dhënave më datë 17 janar 1982 është themeluar nga përfaqësues: OMLK, (Kadri Zeka), LNÇKVSHJ (Jusuf Gërvalla) Fronti i Kuq Popullor (Ibrahim Kelendi);

Ndërsa më 17 shkurt 1982 (sipas dokumenteve të shtetit shqiptar, 16 janar 1982 ka ndodhur ky bashkim), në Ankara të Turqisë janë bashkuar drejtuesit e LNÇKVSHJ, Sabri Novosella dhe të PKMLSHJ, Abdullah Prapashtica;

Ndërsa në muajin Maj të po atij viti, bashkohet dhe një kuadër i OMLK-s- Xhafer Shatri…!

Deri këtu, gjithëçka në rregull pa asnjë paragjykim.

Atëher, shtrohet një pyetje studimore tjetër: përse e braktisën foshnjën e tyre të posa lindur drejtuesit e këtyre organizatave që u bashkuan, veç 6 muaj më pas?

***

DISKUTIMI IM NË KËTË TEMË

Sheradin Berisha

ZHVILLIMET PAS ATENTATIT TË 17 JANARIT 1982 … (1)

Lidhur me dokumentin e 17 shkurtit 1982 (të shkruar me dorë nga përfaqësuesi i PKMLSHJ-së, Halimi – Osman Osmani), dhe për shumë çka tjetër, kam biseduar edhe me përfaqësuesin e LNÇKVSHJ-së, Shpendin (Xhafer Durmishin), gjithashtu pjesëmarrës në arritjen e marrëveshjes së 17 shkurtit 1982 për bashkimin e dy organizatave: LNÇKVSHJ + PKMLSHJ në një organizatë me emrin “Lëvizja për Republikën Shqiptare në Jugosllavi (LRSHJ)”.

Para se të shpërfaq bisedën time me Xhafer Durmishin për dokumentin e 17 shkurtit 1982, fillimisht po bëjë një parashtrim.

Xhafer Durmishi (ashtu siç e ka thënë në librat e tij) nga 21 janari 1982 ishte në shtëpinë e Jusuf Gërvallës, në Untergruppenbach, së bashku me bashkëveprimtarët tjerë, ku i pritnin bashkëatdhetarët tanë që vinin për ngushëllime, pas vrasjes së Jusufit, Kadriut e Bardhoshit, më 17 janar. Aty ishte edhe Ibrahim Miran Kelmendi.

Në pasditen e 21 janarit (ditë e enjte) firma e varrezave kishte sjellur kufomat e JG, KZ dhe BG në shtëpi të Jusufit, në mënyrë që familja dhe shokët e tij të bënin homazhe. Para arkivoleve të Jusufit, Kadriut e Bardhoshit ka mbajtur një fjalim Xhafer Durmishi.

Ndërkaq të shtunën, më 23 janar 1982 u organizua një demonstratë në Shtutgart, ku u shpreh revolta për atentatin e 17 janarit. Me këtë rast Xhafer Durmishi ka mbajtur një fjalim, të cilin e ka botuar në “Zëri të Kosovës”, mars 1982, f.8, me titull “Emrat tuaj, flamuj në beteja”.

Gjatë kësaj kohe deri më 5 shkurt 1982, kur u bë ceremonia e varrimit të JG, KZ dhe BG në varrezat e Bad Canstadit në Shtutgart, (por edhe pas varrimit) në shtëpinë e Jusufit janë zhvilluar disa konsultime ndërmjet bashkëveprimtarëve për organizimin e tyre në të ardhmen. Dhe në këto biseda Ibrahim Kelmendi asnjë herë nuk ka deklaruar se, më 17 janar 1982 (në shtëpinë e Jusufit) është themeluar Lëvizja Popullore për Republikën e Kosovës (LPRK), siç thotë Fatmir Z Arifi (në kryetemë) “nga përfaqësuesit: OMLK, (Kadri Zeka), LNÇKVSHJ (Jusuf Gërvalla) Fronti i Kuq Popullor (Ibrahim Kelmendi)”.

Madje siç e kam thënë në reagimin tim: “NJË DËSHMI E MUNGUAR PËR „BASHKIMIN“ E 17 JANARIT 1982!”, Ibrahim Kelmendi (në periudhën 1982 – 2007) asnjëherë nuk dëshmon me gojë (në mbledhje të shumta të Lëvizjes), me shkrim në gazetën “Zëri i Kosovës” apo diku tjetër, se më 17 janar 1982 ka ndodhur bashkimi i tri organizatave: LNÇKVSHJ + OMLK + FKP në LPRK! Përkundrazi Ibrahim Kelmendi ishte njëri nga anëtarët më të devotshëm të LRSHJ-së (1982 – shkurt 1985). Të cilës LRSHJ? Të asaj LRSHJ-je që ishte themeluar më 17 shkurt 1982, themeluesit e së cilës ai (nga viti 2007 …) i cilëson si komplotistë, udbashë, e çkamos tjetër!

Një digresion:

”Kur policia gjermane merrte punëtorët në pyetje, Ibrahimi porosit njërin prej tyre që para policisë gjermane të thotë se “Ibrahim Kelmendi, atë natë kur u vra Jusufi, ka qenë tek shtëpia ime.” Dyshimi tjetër është se pas vrasjes së Jusufit, Ibrahimi ndejti disa ditë në shtëpinë tonë, ku dhe ishin shumë kosovar të tjerë. Gjestet e tij në familjen tonë nuk kanë qenë të mira, ai deshti të marrë në duar frenat e familjes tonë, kështu që u këshillova me shokë dhe e përzura nga shtëpia.” (Suzana Gërvalla, Deklaratë në policinë e Tiranës, 5 prill 1982; Jusuf Gërvalla në dosjet e Sigurimit; ABC Story; youtube, 3 prill 2023)

***

Në këtë situatë të krijuar, Xhafer Durmishi me kërkesë të Sabri Novosellës, më 13 shkurt 1982, nga Mynihu udhëton me aeroplan për në Stamboll të Turqisë.

(Vijon …)

Dëshmi arkivore: Bileta e aeroplanit (Lufthansa) me të cilën ka udhëtuar Xhafer Durmishi (Shpendi) më 13 shkurt 1982 në Turqi

Sheradin Berisha

ZHVILLIMET PAS ATENTATIT TË 17 JANARIT 1982 … (2)

Përfaqësuesi i LNÇKVSHJ-së, Xhafer Durmishi (Shpendi) për rrugëtimin e tij në Turqi shkruan:

“Rruga ime në Turqi më 13 shkurt 1982, në radhë të parë ka qenë për ta informuar Sabriun (Novosellën) për gjendjen e krijuar pas atentatit të 17 janarit dhe për të planifikuar punën e ardhshme.” (Xhafer Durmishi – Skenderi: Organizatat politike shqiptare në Evropë 1979 – 1985, maj 1992)

Në Adapazar Sabri Novosella dhe Xhafer Durmishi ndër të tjera kanë biseduar edhe për vendosjen e familjes së Jusuf Gërvallës në Shqipëri, me kërkesën e shoqes së tij, Suzanës, me tre fëmijtë: Premtonin, Donikën dhe Ergonin.

”Pas varrosjes së tyre (Jusufit, Kadriut dhe Bardhoshit – shën.im) unë kam kërkuar me shkua në Shqipëri me fëmijët. Se Jusufi kishte dëshirë me i shkollua fëmijët në Shqipëri. Kamë bërë kërkesë, tri herë ma kanë kthye negative. Nuk më pranonin. Të katërtën herë kërkesën e kam dërguar në Turqi dhe atje ka qenë një person që e ka rregullua dhe më pranuan me shkua.” (Burimi: Suzana Gërvalla, Intervistë / Pjesa e dytë, Oral History Kosovo, YouTube, 3 gusht 2017). Personi që e ka rregulluar këtë çështje ishte Sabri Novosella.

Sabri Novosella ato ditë kishte kërkuar nga diplomati Bujar Hoxha (në ambasadën shqiptare në Turqi) që familja e Jusuf Gërvallës të pranohet për të jetuar në Shqipëri. Për këtë çështje Sabriu nga Bujar Hoxha ka kërkuar një përgjigje të shpejtë, për faktin sepse ato ditë nga shtëpia e familjes Gërvalla në Untergruppenbach të Gjermanisë, do të shkonte në Turqi Shpendi (Xhafer Durmishi), njëri nga bashkëpunëtorët më të afërt të Jusuf Gërvallës, në gjashtë muajt e fundit të jetës së tij.

Kjo kërkesë e Sabri Novosellës pasqyrohet në dy faqet e radiogramit (kabllogramit) të dërguar nga diplomati Bujar Hoxha, për ministrinë e jashtme në Tiranë, më datë 15 shkurt 1982. Deshifrimi i këtij radiogrami sekret është bërë nga shifranti FH, më datë 16 shkurt 1982, nga ora 7:00 – 7:40.

Deshifrimi i dy faqeve të radiogramit:

DESHIFRIM

TEPER SEKRET

Nr. Fletës 162

Nr. 5185, nga Ankara,

Nr. 309, Data: 15.02.1982

MINISTRISË JASHTME

“Xhelali [Sabri Novosella] në emër të KQ të lëvizjes N.Çl. [LNÇKVSHJ] lutet që familja e Jusuf Gëvallës, gruaja [Suzana], djali 12 vjeçar [Premtoni], vajza 8-vjeçare [Donika] dhe i fundit në moshë parashkollore [Ergoni], të pranohet të vijë në Shqipëri për gjithnjë. Bashkëshortja mendon t’i drejtohet shokut Enver Hoxha për këtë çështje. Xhelali pret përgjigje. Kërkesa e mësipërme më duket me vend. (vijon)

***

Deshifrimi filloi më 16. 02, ora 7:00

Deshifrimi mbaroj më 16.02, ora 7:20

Firma e shifrantit FH

___________

DESHIFRIM

TEPER SEKRET

Nr. Fletës: 163

Nr. 5186, nga Ankara,

Nr. 310, Data: 15.02.1982, – mbaroi

Lutemi na njoftoni mundësisht sa më parë si të veproj meqenëse këto ditë vjen këtu Shpendi [Xhafer Durmishi], i cili do të ngarkohet prej Xhelalit [Sabri Novosellës] për largimin e familjes se Jusufit. Shtoj se bashkëshortja e Jusufit [Syzana], siç na kanë thënë, ka vetëm një nanë në Kosovë.

Bujari (*)

***

Deshifrimi filloi më 16. 02, ora 7:20

Deshifrimi mbaroj më 16.02, ora 7:40

Firma e shifrantit FH

……….

(*) Bujar Hoxha, diplomati i ambasadës shqiptare në Ankara të Turqisë.

(Vijon …)

__________

Dëshmi arkivore: Dy faqet e radiogramit, të publikuar nga Fatmir Z Arifi, më 12 shkurt 2024 në rrjetin e tij social FB.

Sheradin Berisha

ZHVILLIMET PAS ATENTATIT TË 17 JANARIT 1982 … (3)

Xhafer Durmishi pas arritjes në Turqi, së bashku me Sabri Novosellën, në takimet që kanë pasur me diplomatin Bujar Hoxha, e kanë njoftuar gjerësisht për gjendjen e familjes së Jusuf Gërvallës, për ndihmën e Suzanës, që ka dhënë në aktivitetet e përditshme të Jusuf Gërvallës etj., si dhe për dëshirën e familjes Gërvalla për të jetuar në Shqipëri. Diplomati Bujar Hoxha, pasi i kishte të gjitha informacionet e nevojshme për familjen e Jusuf Gërvallës, më 18 shkurt 1982 përmes radiogramit (me katër faqe) nga Ankara e njofton Ministrinë e Jashtme në Tiranë, duke dhënë edhe propozime konkrete se si duhet të udhëtoj familja Gërvalla për Shqipëri.

Deshifrimi i radiogramit (me katër faqe) është bërë më 19 shkurt 1982, në orën 12:00 – 12:20 dhe në orën 20:20 – 21:20, nga shifrantët: RM dhe FH.

Deshifrimi i katër faqeve të radiogramit:

DESHIFRIM

TEPER SEKRET

Nr. Fletës: 186

Nr. 5788, nga Ankara,

Nr. 343, Data: 18.02.1982

MINISRISË JASHTME

Suzan Gërvalla bashkëshorte e Jusufit ka qenë dhe është anëtare e lëvizjes. Qysh në fillim ajo ka ndihmuar pozitivisht në qëndrimin e Jusufit. Shpendi [Xhafer Durmishi] i cili erdhi dje nga Gjermania më tha se Suzana në Kosovë ka babanë, nënën dhe një motër të martuar, gjë që saktëson informatën e mëparshme. (vijon)

……..

Deshifrimi filloi më 19. 02, ora 12:00

Deshifrimi mbaroj më 19.02, ora 12:20

Firma e shifrantit RM

__________

DESHIFRIM

TEPER SEKRET

Nr. Fletës: 187

Nr. 5789, nga Ankara,

Nr. 344, Data: 18.02.1982, – e dyta

Më tha se Suzana pret me padurim nisjen për Shqipëri. Fatkeqësisht radiogramin e morëm pasi u ndamë. Sot e lajmëroj Shpendin [Xhafer Durmishin], të shtunën largohet për Gjermani. Për ardhjen e familjes Gërvalla, po pat avion nga Vjena për Tiranë, propozoj këtë rrugë. Në rast të kundërt mbetet alternativa: (vijon)

………

Deshifrimi filloi më 19. 02, ora 20:20

Deshifrimi mbaroj më 19.02, ora 20:40

Firma e shifrantit FH

(Vijon …)

____

Dëshmi arkivore: Dy faqet e radiogramit(1-2), të publikuar nga Fatmir Z Arifi, më 15 shkurt 2024 në rrjetin e tij social FB.

Sheradin Berisha

ZHVILLIMET PAS ATENTATIT TË 17 JANARIT 1982 … (4)

***

DESHIFRIM

TEPER SEKRET

Nr. Fletës: 188

Nr. 5790, nga Ankara,

Nr. 345, Data: 18.02.1982, – e treta

Ose nëpërmjet Triestës me anijen tonë ose nëpërmjet Romës me Taromin. Varianti i dytë na duket shumë më pak i përshtatshëm. Propozoj që shpëmzimet e udhëtimit ti përballojmë ne dhe familja të shoqërohet nga një shok i Vjenës, i cili mund të ngarkohet me veprimet që nevojiten për udhëtim. (vijon)

Deshifrimi filloi më 19. 02, ora 20:40

Deshifrimi mbaroj më 19.02, ora 21:00

Firma e shifrantit FH

___________

DESHIFRIM

TEPER SEKRET

Nr. Fletës: 189

Nr. 5791, nga Ankara,

Nr. 346, Data: 18.02.1982, – mbaroi

Sidoqoftë për këtë, lutemi na njoftoni sepse Xhelali [Sabri Novosella] si përfaqësues i KQ të lëvizjes dëshiron të dijë përfundimin e çështjes. Shpendi dhe Xhelali më thanë se ata me shokë i japin rëndësi të madhe të ardhmës së familjes së Jusufit.

Bujari (*)

…….

Deshifrimi filloi më 19. 02, ora 21:00

Deshifrimi mbaroj më 19.02, ora 21:20

Firma e shifrantit FH

(*) Bujar Hoxha, diplomati i ambasadës shqiptare në Ankara të Turqisë.

***

Shtojcë:

Shkuarja e Familjes së Jusuf Gërvallës në Shqipëri

Pas bisedave që ka bërë Xhafer Durmishi (Shpendi) me diplomatin Engjëll Kolanecin, Këshilltar në Ambasadën e Shqipërisë në Vjenë, më 28 mars 1982 nga Untergruppenbachu, ai (Xhaferi) me familjen e Jusufit (Suzanën me tre fëmijtë), Haxhi Berishën, Faridin Tafallarin dhe Nuhi Sylejmanin nisen për në Vjenë. Faridini për këtë rrugë ka huazuar një kombi prej Nami Ramadanit, nga fshati Tenovë i Tetovës, që jetonte në Esslingen. Faridini me Nuhiun kanë udhëtuar me kombin e ngarkuar me tesha e sende për shtëpinë e re. Xhafer Durmishi dhe Haxhi Berisha me Suzanën dhe fëmijët e marrin trenin nga Shtutgarti për në Vjenë. Adresën e takimit në Vjenë e ka caktuar Engjëll Kolaneci. Atë ditë të gjithë janë takuar në Muzeun e Arteve të Vjenës, aty ku gjendet shpata dhe përkrenarja e Gjergj Kastiotit Skënderbeut. Në Muze përgjegjësinë për familjen e Jusufit e ka marrë Engjël Kolaneci.

Suzana Gërvalla në një intervistë thotë:

”Kemi shkuar përmes Austrisë në Athinë, e nga Athina në Tiranë.” (Burimi: Suzana Gërvalla, Intervistë/Pjesa e dytë, Oral History Kosovo, YouTube, 3 gusht 2017)

(Vijon…)

___________

Dëshmi arkivore: Dy faqet e radiogramit (3-4), të publikuar nga Fatmir Z Arifi, më 15 shkurt 2024 në rrjetin e tij social FB.

VIJON …

© Pashtriku.org

_______________________

ZHVILLIMET NË LËVIZJE, PAS ATENTATIT TË 17 JANARIT 1982 NË UNTERGRUPENBACH TË GJERMANISË (II)

Nga Sheradin Berisha, Pashtriku Prill 2024

Total
0
Shares
Lini një Përgjigje

Adresa juaj email s’do të bëhet publike. Fushat e domosdoshme janë shënuar me një *

Postime të Lidhura