Dromca filozofike
KATËR PYETJE FILOZOFIKE PËRTEJ SHKENCËS TË FILOZOFIT BERTRAND RUSSELL
Bertrand Arthur William Russell (18 maj 1872 – 2 shkurt 1970) ishte një filozof, logjicient, matematikan dhe intelektual britanik. Ai ndikoi në matematikë, logjikë, teori të bashkësive dhe fusha të ndryshme të filozofisë analitike.
Bertrand Russell shkruan: “Përveç të gjitha pyetjeve që lidhen me etikën ose vlerat, ekzistojnë një numër pyetjesh thjesht teorike me interes të vazhdueshëm dhe pasionant, të cilave shkenca, të paktën për momentin, nuk mund t’u përgjigjet:
1. A i mbijetojmë vdekjes në ndonjë mënyrë, dhe nëse po, a mbijetojmë për një kohë apo përgjithmonë?
2. A mund ta dominojë mendja materien, apo materia e dominon plotësisht mendjen, apo secila prej tyre ndoshta ka njëfarë pavarësie të kufizuar?
3. A ka universi një qëllim? Apo është i shtyrë nga domosdoshmëria e verbër? Apo është kaos dhe kaos i pastër, në të cilin ligjet e natyrës që besojmë se i gjejmë janë thjesht një fantazi e krijuar nga dashuria jonë për rendin?”
4. Nëse ekziston një plan kozmik, a ka jeta më shumë kuptim sesa do të sugjeronte astronomia, apo theksi ynë në jetë është thjesht provincializëm dhe vetëvlerësim?
Nuk e di përgjigjen e këtyre pyetjeve, dhe nuk mendoj se dikush tjetër e di, por mendoj se jeta njerëzore do të varfërohej nëse ato do të harroheshin ose nëse përgjigjet konkrete do të pranoheshin pa prova të mjaftueshme. Mbajtja gjallë e interesit për pyetje të tilla dhe shqyrtimi i përgjigjeve të propozuara është një nga funksionet e filozofisë.
……….
Burimi: Bertrand Russell, Ese të Papëlqyera (1950), Kap. II: Filozofi për Laikun (1947), f. 40. [Bertrand Russell Unpopular Essays (1950), Ch. II: Philosophie für den Laien (1947), S. 40.]
÷÷÷÷÷÷÷
Ese të Papëlqyera (1950)
Ese të Papëlqyera është një përmbledhje e veprave më kontraverse të Bertrand Russell, të cilat riafirmojnë vlerat e tij liberale. E shkruar si një “luftë kundër rritjes së dogmatizmit” që në botimin e saj të parë në vitin 1950, libri u prit me vlerësime kritike dhe një lexueshmëri të gjerë. Ese të Papëlqyera që atëherë është bërë një nga librat më të arritshëm dhe, ndryshe nga titulli i saj, më të njohurit e Russell. “Më vjen keq që lë kaq shumë pyetje pa përgjigje dhe kaq shumë përgjigje të pasigurta, por pasiguria është sigurisht më e mirë se siguria e rreme.”
Sheradin Berisha © Pashtriku.org
