DIOGJENI I VARFËR QË NUK KISHTE NEVOJË PËR ASGJË!
“Ai që është më i kënaqur me më pak ka më shumë.” – Diogjeni i Sinopit [*]
Shpjegim
Sipas Diogjenit pasuria e vërtetë e njeriut është në shpirtin e tij. Rrjedhimisht pasuria e vërtetë nuk është në atë që zotëron – është në nevojën për më pak. Njeriu që nuk ka nevojë për asgjë nuk mund të kontrollohet. Ndërkaq njeriu që dëshiron gjithçka është tashmë i skllavëruar. Diogjeni jetoi në varfëri (në një fuqi – kavanoz), por ishte më i pasur në shpirt sesa mbretërit që sundonin perandori. Ai e kuptoi se, liria vjen nga nevoja për më pak, jo nga të kesh më shumë.
………..
[*] Diogjeni i Sinopës (412 – 323 p.e.s.), një nga figurat më të famshme në filozofinë cinike, jetoi gjatë shekullit të 4-të p.e.s. dhe ishte i njohur për zgjuarsinë e tij të mprehtë, refuzimin e materializmit dhe shfaqjet publike të sfidës filozofike. Ai besonte se virtyti zbulohej më mirë përmes veprimit sesa teorisë dhe se njeriu duhet të jetonte në harmoni me natyrën, i lirë nga kufizimet e pasurisë, statusit ose normave shoqërore. Ai shpesh tallte figurat e fuqishme, jetonte në një kavanoz të madh qeramik në vend të një shtëpie dhe mbante vetëm një shkop, një mantel dhe një çantë të vogël. Në një moment të jetës së tij, Diogjeni u kap nga piratët gjatë udhëtimit dhe u çua në Kretë, ku u nxor në shitje si skllav. Kur e pyetën se çfarë mund të bënte, ai u përgjigj me guxim: “Unë di si t’i sundoj njerëzit”, duke treguar se edhe në robëri, ai e ruajti besimin e tij të palëkundur dhe qëndrimin filozofik.
Gjatë ankandit, ai tregoi me gisht Kseniadin, një korintas të pasur në turmë, dhe i tha shitësit: “Më shit te ky njeri. Ai ka nevojë për një zotëri.” I kënaqur ose i intriguar, Kseniadi e bleu atë dhe e solli në Korint, jo për të shërbyer si shërbëtor në kuptimin tipik, por për të edukuar bijtë e tij. Diogjeni e mori seriozisht rolin, duke i ngulitur besimet në vetëkontroll, pavarësi dhe jetë të thjeshtë. Ky episod i pazakontë nxjerr në pah thelbin e botëkuptimit të Diogjenit: se statusi i jashtëm nuk do të thotë asgjë, dhe fuqia e vërtetë qëndron në zotërimin e vetvetes. Edhe në skllavëri, ai përmbysi pritjet dhe veproi si superiori moral, duke jetuar filozofinë e tij në mënyrën më të mirëfilltë. Ndikimi i tij do të jehonte për shekuj me radhë, duke hedhur themelet për mendimtarët e mëvonshëm stoikë si Epikteti dhe Mark Aureli.
….
https://penelope.uchicago.edu/encyclopaedia_romana/greece/hetairai/diogenes.html
——————-
Sheradin Berisha © Pashtriku.org
