NJË JETË KUSHTUAR ATDHEUT – DITAR LUFTE (X)
Nga Ajaz Emini
E Hënë, 14 Qershor 1999
Pas zgjimit tonë në orën 10:00 para dite, patëm edhe takimin e fundit edhe me Gjeneralin Joe Hendrix në Shtabin e Përgjithshëm të Armatës Amerikane në Rinas të Shqipërisë, i cili na mbajti një fjalim para turmës së 40 ushtarakëve. Fjalimi në përgjithësi ishte falënderues ndaj të gjithëve që ishim aty, si dhe për sukseset që arritëm së bashku me shtetet aleate të NATO-së dhe për ndihmën e Republikës së Shqipërisë si dhe për ndihmën nga njësitë e UÇK’s.
Gjithashtu tregoi se dëshira e tij personale kishte qenë që armikun jugosllav duhej shkatërruar tërësisht. Poashtu nuk e fshehi dëshirën e tij, e që ishte hyrja edhe e këmbësorisë ushtarake e NATO-së. Ai tha se do të ishte shumë mirë sikurse të kishin marshuar deri në Beograd, atje ku edhe do ta kapte Presidentin e Jugosllavisë Millosheviqin, e që ta shqelmonte për të gjitha këto të zeza që i kishte sjellë popullit shqiptarë dhe të gjithë rajonit të ish Jugosllavisë! Sipas fjalëve të tij, marrëveshja e nënshkruar në mes të NATO-së dhe Jugosllavisë ishte shumë pozitive, sepse gjerë më tani nuk kishim të humbur as një pjesëtarë ushtarak, përveçëse atyre të disa aksidenteve që kishin ndodhur gjatë kësajë kohe. Në fund të fjalimit, Gjenerali Hendrix na u falënderua që të gjithëve për detyrën e kryer me shumë sukses, si dhe na dëshiroi kujdesë edhe më shumë suksese në punën e mëtejme tonën pasi se të shkojmë në brendësi të Kosovës. Pas përfundimit të fjalimit të Gjeneralit Hendrix, para se të niseshim nga Rinasi, që të gjithë kolegët që ishim nga grupi ynë, shkuam në zyrat përkatëse që të kryenim punët tona personale që kishim.
Në orën 17:00 u mblodhëm që të gjithë pjesëtarët e Njësisë Speciale të Armatës Amerikane, dhe shkuam në pjesën tjetër drejtë aeroportit të Rinasit, aty afër pistës së fluturimeve, kudo të qëndronim për një kohë të shkurtë për t’u bërë gati deri në largimin tonë nga Shqipëria drejt vendit fqinjë Italisë, por kësaj here si triumfues.
Në orën 18:00 të mbrëmjes kaluam në anën tjetër të Aeroportit të Rinasit, në pistën kryesore ku po na priste një aeroplan transportues ushtarak C-17, me të cilin do të vazhdonim fluturimin drejtë për në aeroportin e Brindisit në Itali, dhe pastaj nga aeroporti do të kalonim aty afër për në bazën ushtarake amerikane të Brindizit.
Fluturimi ishte mjaftë i shkurtë, ku zgjati rreth 40 minutash për derisa kaluam në anën tjetër të detit Adriatik. Lartë nga ajri, gjatë largimit nga Shqipëria, pamë Alpet e larta me fushat e bukura për rreth, si dhe bregdetin e bukur shqiptar. Në të kaluar Detin Adriatik, tani në anën tjetër të detit na u paraqitë edhe pamja e bukur e qytetit të Brindisit i cili dukej mjaftë piktoresk nga ajri.
Nga aeroporti i Brindisit për në bazën ushtarake amerikane udhëtuam me një autobus ushtarak. Gjatë rrugës pamë bukuritë dhe pastërtinë e këtij qyteti bregdetarë të Italisë. Një ishte pastërtia diçka krejt ndryshe nga ajo që i mungonte Shqipërisë, si dhe ato pamjet e dhimbshme me fabrikat e shkatërruara dhe pasurive shoqërore që ishin lënë pas dore…
Destinacioni ynë në Brindisi ishte baza ushtarake e Aviacionit Amerikan “San Vito Dei Normanni Air Station” e cila ishte 7 km. nga Aeroporti i Brindisit. Pas disa minutash arritëm brenda bazës ushtarake, ku më pas na dërguan në një godinë që më tepër i përngjante një konvikti studentor, ishte vendi ku do të qëndronim për disa ditë.
Personeli ushtarak që ishte aty, në të mbërrimë aty, secilit prej nesh na dhanë çarçafët dhe jastëkët si edhe na caktuan dhomat e gjumit të cilat i përngjanin më tepër moteleve amerikane. Pas vendosjes aty menjëherë dolëm jashtë për të parë se ç ’kishim për rreth brenda kësaj baze ushtarake. Aty afër pamë se kishim disa restorante dhe shitore që i përngjanin dhe ishin të njëjta si plasat tregtare në Amerikë.
Krejt në afërsi ku ishim vendosur kishim edhe antenën gjigante të përgjimeve, të cilën po e quanin Kafazi i Elefantit (Elephant Cage), e që dikur gjatë luftës së ftohtë ky objekt përgjimi ishte shfrytëzuar për përgjime të bisedave, tetelefonatave dhe radio- lidhjeve të Paktit të Varshavës (Rusisë)!
Tani me shkatërrimin e paktit të Varshavës ky objekt thuajse kishte dalë jashtë përdorimit, dhe tani më tepër po i përngjante një ringu të cirkut!
Gjatë qëndrimit në këtë qytet në Jug të Italisë përballë bregdetit të Adriatikut, më risjelli përkujtimin e Gushtit 1991 të eksodit të dhjetëra mijërave refugjatëve të ikur nga shteti amë i Shqipërisë, e shumë prej tyre kishin ardh dhe zbarkuar për rreth këtyre brigjeve, buzë këtij bregdeti të bukur të Italisë! Këta të rijnë kishin ardh për të gjet një jetë sa më të mirë, siç e provuam shumica prej nesh. Një histori prej shumë sosh, të dhimbshme të popullit tonë shqiptarë. Këtu krejt afër qytetit të Brindizit, në rajonin e Puglias kemi edhe shumë vendbanime të vëllezërve tonë Arbëresh, siç janë vendbanimet: Apulia, Basilicata, Calabria, Campania, Molise e deri në jug në Sicili të cilët dhe zbarkuan po në të njëjtat brigje, eksodet shqiptare të shekullit XV para 500 vitesh. Po, menjëherë pas vdekjes se kryetrimit tonë kombëtar Gjergj Kastrioti-Skënderbeu nga egërsia dhe rreziku i pushtimit Otoman.
Në Brindisi kaluam dy net, ishte kënaqësi që tani pas afër tre muajsh fjetje në thesin ushtarak të gjumit, këtyre netëve këtu në Brindisi po bënim gjumin në shtretër normal, ku kushtet jetësore ishin shumë më të volitshme se sa i kishim pasur gjerë më tani.
Ardhja jonë në këtë qytet të bukur bregdetarë për ne ishte edhe si një dhuratë e mirëseardhur, një pushim i shkurtër nga e gjithë ajo punë që patëm që nga shkuarja ime në bazën Amerikane në Rinas, e në veçanti nga arritja në Kukësin e bukur të Shqipërisë!
Të nesërmen me disa prej pjesëtarëve të grupit tonë i bëmë vizitë edhe në brendësi të këtij objekti gjigant të përgjimeve, në Kafazin e Elefantit (Elephant Cage) një objekt ku ishin bërë përgjimet e telefonatave dhe radio lidhjeve të liderëve të ndryshëm komunist për dekada të tëra, qysh pas mbarimit të luftës së dytë botërore kur bëhet ftohja e marrëdhënieve Lindje- Perëndim apo Komunizëm-Kapitalizëm!
Në Brindisi qëndruam deri të Enjten më 17 qershor 1999, atëherë kur na erdhi leja për të vazhduar udhëtimin tone drejt destinacionit tonë të fundit, destinacion që po e ëndërroja për muaj të tërë, për në Kosovën e Lirë!
Informacionet e 24 orëve të fundit
Sipas informacionit gjatë këtij mëngjesi në Kosovë kishin hyrë 14,000 trupa paqeruajtëse të aleancës së NATO-së: 4,300 trupa britaneze, 2,800 franceze, 2,500 gjermane, 2,300 italiane edhe 2,100 amerikane, ndërsa kontingjenti amerikan prej 10,000 trupave pritet të kryhet brenda 30-45 ditët e ardhshme, kurse nga Kosova deri më tani ishin tërhequr mbi 10,000 trupa jugosllave, dhe më tani gjithëçka po shkonte sipas planit të marrëveshjes.
Prezenca e 200 trupave ruse që erdhën në Kosovë në mënyrë klandestine, të pa pritur dhe të cilët ishin vendosë tani në Aeroportin e Prishtinës kishte shfaqë telashe të mëdha, sepse kishin bllokuar trupat angleze dhe franceze që të themelojnë shtabin e tyre në atë hapësirë të aeroportit siç ishin marrë vesh.
Më 12 Qershor, nga SACEUR Gjenerali Clark këtë akt të shëmtuar rus e kishte kritikuar në mënyrë të ashpër, edhe tha se sipas rezolutës së OKB-së që ishte nënshkruar se si të udhëhiqen trupat paqeruajtëse kishte thënë: “Gjeneralin anglez Jackson, duhet t’i thotë trupave ruse që menjëherë duhet të largohen prej aty”.
Më 13 qershor 1999 Gjenerali Clark tha se “Në këtë moment ky është problem politik” dhe se ky problem duhet të zgjidhet nga liderët politik.
Gjithashtu edhe lëvizja e refugjatëve shqiptarë kosovarë sot ishte ndalë krejtësisht, kurse autoritetet malazeze kishin lajmëruar se atje gjatë këtyre ditëve të fundit, deri më sot kishin arritur mbi 4,400 refugjatë dhe në përgjithësi të komunitetit serb që ishin larguar nga Kosova.
E enjte 17 qershor 1999
Njëri nga personeli i Njësisë së Forcave Speciale të grupit tonë, erdhi dhe ma bëri me dije që të bëhem gati sepse sot pas dite do të largohemi edhe nga kjo bazë ushtarake e Forcave Ajrore “San Vito dei Normanni Air Station” në Brindizi të Italisë.
Në orën 14:30 pas dite, përsëri u mblodhëm para godinës me plaçkat që kishim me vete aty ku kaluam dy netët e fundit, ku erdhi një autobus ushtarak dhe na mori të gjithëve, dhe vetëm pas disa minutash arritëm në aeroport, para një aeroplani ushtarak amerikan C-17 për të vazhduar udhëtimin më tutje.
Në orën 15:00 u nisëm me aeroplanin ushtarak C-17 në drejtim të Shkupit, për ku patëm një fluturim të rehatshëm, dhe ishim shumë të kënaqur se tani po iu afroheshim destinacionit të fundit për ku ishim nisë, ku tjetër pos në Kosovë. Fluturimi nga qyteti italian e deri në Shkup zgjati rreth 40 minuta.
Pas arritjes në aeroportin e Shkupit, prej dyerve të aeroportit erdhën dhe na morën dy autobusë ushtarak dhe na dërguan brenda në bazën ushtarake të NATO-së që gjendej në këndin tjetër të aeroportit. Me të arritur në bazën ushtarake na bënë regjistrimin e secilit prej nesh, dhe pastaj shkuam për të darkuar. Darka ishte mjaftë e mirë, shumë më mirë se siç ishim ushqyer deri më tani!
Pas darkës me dy autoblinda ushtarake Hamvee’s, po të njëjtit që i kishim pas në Kukës të Shqipërisë e që ishin sjellë para nesh këtu në Shkup, grupi ynë u ndamë në dy makina dhe menjëherë vazhduam rrugën për në Kosovë.
Gjatë rrugës gjithçka ishte në rregull. Autostrada në drejtim të Kosovës nëpër Elez Han ishte gati se e zbrazët, përveçse diku diku që po hasnim në makinat e ndryshme ushtarake të NATO- së që gjithashtu po udhëtonin në të njëjtin drejtim, drejtë në brendësi të Kosovës.
Kaluam rrugës nëpër Grykën e Kaçanikut, rrugë të cilën e kisha kaluar për shumë vite qysh nga fillimi im në gjimnazin “Skënderbeu” në Kaçanik. Vend për të cilin kisha shumë kujtime të mira, aty ku kisha kaluar një pjesë të rinisë time, aty ku kalova dy vitet e para të gjimnazit para se të kthehemi në Kumanovë për të hapur gjimnazin Shqip. Vend ku edhe kisha shumë shokë dhe miq, si dhe vendlindja e Shahadijes, shoqes time të jetës!
Pastaj vazhduam rrugën nëpër Ferizaj dhe shkuam deri në afërsi të Prishtinës, aty ku ndahen arteret e rrugëve kryesore për Gjilan dhe Prishtinë. Aty përsëri u kthyem në drejtim të Ferizajit. Në hyrje të Ferizajt kthyem majtas në drejtim të Gjilanit, dhe jo shumë larg, vetëm se pas disa kilometrash në afërsi të fshatit Sojevë. Dolëm nga rruga kryesore në krahun e majtë dhe shkuam në një shtëpi 3 katërshe të re e që gjendej krejt afër rrugës e cila ishte ende pa përfunduar, pa dyer dhe pa dritare e që kishte një stil të veçantë, më tepër të lindjes së largët. Në bazë të mbeturinave që gjetëm në atë shtëpi, shifej se ajo shtëpi kishte qenë e shfrytëzuar edhe si strehimore për forcat e armikut serb. Meqenëse ishte vonë në mbrëmje, natën e parë brenda Kosovës e kaluam në brendësi të kësaj shtëpie, në dhomat e pa kryera të shtëpisë, pa dyer dhe dritare, në tokën e pa shtruar, vetëm se në thasët tonë të gjumit të shtruar në tokën e thatë.
Informacionet e 24 orëve të fundit
Sipas fjalëve të Lt. Gjeneralit Anglez Mike Jackson, ai tha se tërheqja e trupave jugosllave po lëvizte saktësisht sipas marrëveshjes, dhe deri më tani nga Kosova ishin tërhequr rreth 26,000 trupa prej gjithsej 40,000 trupave jugosllave që ishin, që na tregon se ata do të tërhiqen krejtësisht deri në ditën e paraparë më 20 qershor 1999. — -Gjenerali Wesley Clark kishte dyshimin se ndoshta një numër i madh i paramilitarëve serb do të mundohen që të infiltrohen dhe të mbesin brenda Kosove për t’i sjellë telashe trupave të KFOR’it.
Numri i trupave paqeruajtës të KFOR’it brenda Kosovës tani kishte arritur në 15,000 trupa: 7,209 trupa britaneze, 2,000 trupa amerikane, 1,747 trupa gjermane, 1,474 trupa franceze, 1,111 trupa italiane, 307 trupa kanadeze dhe 159 trupa daneze. Në vazhdim në Maqedoni ishin në pritje edhe 11,000 trupa shtesë të gatshëm për të hyrë në Kosovë.
Sot gjithashtu kishim edhe viktimat e para të paqeruajtësve të KFOR-it nga kontingjenti italian kur dy ushtarët e tyre ishin lënduar nga minat.
Gjatë ditës së sotme në Shqipëri janë duke u zhvilluar bisedime në mes të përfaqësuesve të NATO- së dhe asaj të UÇK-së, për një marrëveshje të demilitarizimit të forcave të UÇK-së, si dhe ushtrimin dhe inkuadrimin pjesëtarëve të sajë në forca policore civile. Ky plan parasheh që brenda 30 ditësh pjesëtarët e UÇK-së të çarmatosen dhe të dorëzojnë armët e rënda si dhe ato automatike.
Sot gjithashtu në Helsinki kishin vazhduar bisedimet në mes të Ministrit të Punëve të Jashtme të Rusisë Ivanovit dhe Sekretarit të Mbrojtjes së SHBA’s Cohen, për marrëveshjen në lidhje me trupat ruse, që kishin okupuar aeroportin e Prishtinës.
Tani gjithashtu pritet që nesër të vijë në Kosovë edhe ekipi forenstike që përfaqëson krimet e luftës jugosllave për në tribunalin e Hagës, të cilët do të fillojnë me hetimet e varreve masive në Kosovë.
Në Prizren pjesëtarët e UÇK-së morën përsipër administratën e qytetit, pasi se u larguan autoritetet serbe. Kontingjenti Gjerman i KFOR-it në Prizren tha se nuk donë të ndërhyjë në marrjen në dorë të qytetit nga UÇK-ja.
Në të njëjtën kohë nëpër shumë vende të Kosovës trupat paqeruajtëse kishin hasë në varret e shumta masive të shkaktuara nga forcat jugosllave… Nga ana tjetër, që të gjitha rrugët ishin të nxanun në të dy anët, në njërën anë prej kthimit të refugjatëve shqiptar në shtëpitë e tyre në Kosovë, e në anën tjetër të rrugës shifshin duke u larguar refugjatët serb dhe rom, nga frika e ndonjë aksioni të hakmarrjes nga shqiptarët.
Sipas UNHC-së, mesë 6,500 shqiptarë etnik e lëshuan Maqedoninë për t’u kthyer në shtëpitë e tyre duke iu bashkuar edhe 3,400 refugjatëve të tjerë që veçse ishin kthyer dje, edhe mese 20,000 të tjerë që veçse ishin larguar nga Shqipëria duke iu bashkangjitur edhe 15,000 refugjatëve nga dita e me parme për në Kosovë.
OPERACIONI I PËRBASHKËT KUJDESTAR DHE ANGAZHIMET TONA TË REJA PAS ARDHJES NË KOSOVËN E LIRË
Operacioni i Forcave Aleate (Operation Alied Force) të NATO’s përfundon me nënshkrimin e “Marrëveshjes Tekniko Ushtarake të Kumanovës”, dhe pas nënshkrimit të “KAPITULIMIT” të forcave serbe dhe presidentit Sllobodan Millosheviq, pas përfundimit 78 ditorë të bombardimeve të NATO’s, prej 11 Qershorit 1999 fillon etapa e re, e cila u emërua Task Forca Skifteri (Task Force Falcon). Dhe pas një kohe kjo forcë e KFOR-it përfundoi më 31 dhjetor 1999 kur fillon operacion i ri i quajtur Operacioni i Përbashkët Kujdestarë (Operation Joint Guardian).
Ky operacion kishte për detyrë ruajtjen e paqes në tërë Kosovën. Në këtë operacion do të angazhohet një personel prej 46,000 ushtarë, të ardhur prej 39 shteteve të ndryshme të botës, të cilët do të jenë që të gjithë nën të njejtën komandë, atë të NATO-së. Misioni i tyre ishte që të ndërtojë një vend të lirë dhe të sigurtë për të gjithë qytetarët e Kosovës pa marrë parasysh origjinën dhe etnitetit të tyre, dhe që duhej të jetojnë së bashku në paqë me ndihmën e ndër- kombëtarëve. Gjithashtu duhej që të zhvillohet edhe demokracia ndër këta popuj që ishin në konflikt qyshë me ardhjen në fuqi të Presidentit Serb Sllobodan Millosheviqit.
KFOR’i është forca e vetme paqëruajtëse ndër- kombëtare në Kosovë e udhëhequr nga NATO-ja, dhe që ka për qëllim zvogëlimin gradual të forcave të tyre për derisa përforcohen Forcat e Sigurisë së Kosovës e më vonë të shndërrohen në Forca Ushatarake të Kosovës, për derisa të bëhen krejtësisht të pavarura…
Pas ardhjes tonë në Kosovë, Njësia e Forcave Speciale të Armatës Amerikane me të cilën punova që nga Maji 1999, në koordinimin e caqeve të bombardimeve të aviacionit të NATO-së mbi trupat e forcave serbe nga Kukësi i Shqipërisë, tani morrëm detyrën e re.
Tani detyra jonë kryesore me Njësinë e Forcave Speciale në Kosovë, në fillim ishte për të përmbledhë sa më shumë informata në lidhje për çfarëdo ankese apo nevoje të popullatës lokale që kishin në Kosovë, mbrenda teritorit të sektorit të lindjes të KFOR-it amerikan, që përfshinë qytetet me rrethinë: Ferizaj, Gjilan, Kamenicë, Viti, Kaçanik, Hanit të Elezit dhe Shtërpcës të caktuar nga aleanca e NATO’s.
Filluam me vizitat e ndryshme nëpër vendbanime mbrenda teritorit të Lindjes apo siç e quanin sektorit amerikan, ku po takonim liderët e komuniteteve të ndryshme të fshatrave dhe qyteteve të këtijë sektori, prej nga po informoheshim për ankesat dhe kërkesat e llojllojshme të popullatës lokale. Gjatë këtyre takimeve mblidhnim informata për vendet e minuara, varret masive, kërkesat e shërbimeve mjekësore, informata për krimet dhe kriminelët e luftës. Pastaj me ato informata iu drejtoheshim departamenteve të ndryshme përkatëse civile apo ushtarake të atyre lëmive për çfarë ishin ankesat apo kërkesat, për t’u shqyrtuar apo edhe ndihmuar në ato probleme që kishin.
E premte, 18 qershor 1999
Pas ardhjes tonë në Kosovë koha këtyre ditëve po mbante ftohtë dhe me reshje shiu, e që më tepër i përngjante ditëve të vjeshtës. Natën e parë në Kosovën e lirë e kaluam në një shtëpi të re të pa kryer nga punimet, e që ishte ende pa dyer dhe pa dritare.
Pasi se u zgjuam herët në mëngjes, aty në afërsi nën mbulesën e dyerve të oborrit të kësajë shtëpie gjetëm një tank të ushtrisë jugosllave që kishte mbetë e shkatërruar nga bombardimet e aviacionit të NATO- së. Aty për rreth ku ishim pamë edhe shumë shtëpi të djegura dhe të shkatërruara nga forcat paramilitaro ushtarake serbe. Ky vend dukej sikur të ishte edhe si pikë strategjike që ishte shfrytëzuar nga forcat serbe, që po dukej nga mbeturinat ushqimore që kishin lënë pas veti.
Ishte pikë strategjike se kishte përballë rrugën Gjilan-Ferizaj prej ku mundë të vëzhgohej në një horizont mjaftë të gjërë. Përballë kësajë shtëpie ku ne qëndruam, në bregoren përballë, në anën e kundërt të rrugës Ferizaj-Gjilan ku më vonë do të vendoset Kampi Ushtarak Amerikan “Bondsteel”. Aty ku më vonë do të vendoseshim edhe ne me forcat paqëruajtëse të armatës amerikane e që do të ishin nën ombrellën e KFOR-it, sipas Marrëveshjes Tekniko Ushtarake të Kumanovës!
Informacionet e 24 orëve të fundit
Sipas informatave të NATO-së, më shumë se 30,000 pjesëtarë të ushtrisë jugosllave prej 40,000 sa kishin qenë në Kosovë, veçëse ishin tërhequr jashta kufinjve kosovarë.
NATO-ja parashef se deri më 20 Qershor 1999, kur ishte caktuar dita e fundit e tërheqjes së trupave jugosllave, do të përmbushet në tërësi sipas marrëveshjes së nënshkruar.
Gjatë mëngjesit të sotëm, NATO-ja raportoi se gjerë më tani në Kosovë kishin hyrë rreth 16,100 trupa paqëruajtëse, edhe 10,846 ende ishin në Maqedoni.
Sot në Maqedoni në afërsi të bazës së KFOR’it kishte patur një eksplodim, por fatmirësisht nuk kishte viktima.
Në Prizren, në sektorin gjerman pjesëtarët e UÇK’s ishin pajtuar që nga mesnata e sotme të mos bartnin armë dhe uniforma ushtarake. Ndërsa në pjesët tjera të Kosovës ende po shifeshin pjesëtarët e UÇK’s duke u endë rrugëve me armët dhe uniformat e tyre.
Gjatë ditës së djeshme ishte paraqitë edhe udhëheqësi i UÇK-së Hashim Thaçi, i cili e porositi popullatën serbe që mos të largohen nga Kosova. Ai kishte thënë se: “Shoqërisë shqiptare i duhen edhe serbët, ata mundë të kontribojnë në stabilitetin e Kosovës”.
Sipas zyrtarëve të UNHCR-së sot, ata thanë se kthimi i refugjatëve kosovarë në mënyrë të organizuar mundë të fillojë kthimin e tyre mbrenda dy javësh, por pa marrë parasyshë shumica e tyre veçëse kishin filluar të kthehen në shtëpitë e tyre.
Sipas informatave të tyre, 13,500 refugjatë shqiptarë etnik veçëse e kishin lëshuar Maqedoninë për në shtepitë e tyre në Kosovë, si dhe 37,000 refugjatët e tjerë e kishin lëshuar edhe Shqipërinë. Autoritetet malazeze kishin raportuar se mbrenda shtetit të tyre tani ditëve të fundit kishin hyrë rreth 18,800 refugjatë nga Kosova. Sipas NATO-së mendohet se deri më tani 33,000 serbë prej popullatës së përgjithëshme të 150,000 serbëve, e kishin lëshuar Kosovën. Shumica prej tyre po largoheshin nga frika e hakmarrjes nga shqiptarët që kishin humbur pjesëtarët e familjeve të tyre, apo edhe mundë të kenë qenë të involvuar në krimet kundër fqinjëve të tyre të popullatës shqiptare.
Gjatë ditës së djeshme edhe Senati Amerikan e aprovoi ndihmën prej $150 Milion ndihmë për rimëkëmbjen e Kosovës, kurëse në të njejtën kohë e shpalli Serbinë si shtet terrorist…
E shtunë, 19 qershor 1999
Njësisë tonë tani sa n’a u caktua që të shkojmë në qytetin e Gjilanit, për të mbikqyrë gjendjen në qytet dhe rrethinë. Pas marrjes së vendimit menjëherë u nisëm në drejtim të Gjilanit. Gjatë rrugës Ferizaj- Gjilan, duke kaluar përmes fshatrave të ndryshme në veçanti të atyre me popullatë shqiptare, takonim turma njerëzish të të gjitha moshave të cilët kishin dalë për rrethë rrugës kryesore, e të cilët posa n’a shihnin nga distanca me automjetet ushtrake, fillonin që të n’a përshëndesnin me duartrokitje dhe duke bërtitë: “NATO, NATO, NATO” e shpeshëherë edhe n’a gjuanin ndonjë tufë lulesh të freskëta!
Pritja ishte më madhështorja që kishim parë dhe përjetuar ndonjëherë, edhe meqenëse unë isha mjaftë i prekshëm nga këto pamje që po përjetonim. Shpeshherë më mbusheshin sytë me lotë kur i shihnja se me çfarë gëzimi po na prisnin, sepse edhe unë vetë i kisha parë dhe perjetuar dhimbjet e tyre të gjerëtanishme. Edhe unë kisha pjesëtarë të familjes në Kosovë dhe Maqedoni që n’a u kishin denuar dhe persekutuar nga regjimi fashist sllav të jugosllavisë.
Po edhe kolegë të mijë amerikan me të cilët ishim së bashku nga Maji 1999, atëherë kur po bënim dirigjimin e bombardimeve të aviacionit të NATO-së me ndihmën e vëzhguesve të UÇK-së dhe ndërmjetësit tonë Gjeneralit Kudusi Lama nga Kukësi i Shqipërisë, mbetën të mahnitur për këtë mikpritje. Po, sepse ata gjatë tërë karierës së tyre si profesionistë ushtarak nuk u kishte ndodhur diçka e tillë.
Njësisë së Forcave Speciale të Armatës Amerikane me të cilët bashkëpunoja unë, i sqarova arsyen se pse iu duan kaq shumë shqiptarët, dhe duke i këshilluar se nëse do të kemi sjellje korrekte me këtë popullatë të përvuajtur dhe maltretuar nga kriminelët serbë, nga këta njerëz do të kemi rrespektin më të madhë të jetës tonë! I tregova edhe për doket, traditat dhe bujarinë e popullit shqiptarë, i tregova se e kemi traditë që miqtë tanë t’i respektojmë dhe më tepër se veten, e në veçanti amerikanët të cilët u bënë inicuesit kryesorë që të ndërhyjë NATO-ja në çlirimin e Kosovës! Gjithëkund nga po shkonim pritjet tona na bëheshin me të vërtetë madhështore! N’a pritën saktë si çlirimtarë me duartrokitje gjithëandej ashtu siç priten forcat çlirimtare të vendit!
Me të arritur në Gjilan shkuam edhe ne dhe u vendosëm në Shkollën Fillore“ Abaz Ajeti”, e cila ishte një godinë dy katëshe e që ndodhej në pjesën dalëse të qytetit në rrugën për në Preshevë. Në atë shkollë gjetëm të vendosur pjesëtarët e Marinës Amerikane të cilët ishin vendosë në këtë objekt që nga 11 qershori 1999. Nga paqëruajtësit amerikan ishte Marina Amerikane e para që hyri në Kosovë, forcë e cila për shkak të lëvizjes së tyre më të lehtë. Ajo është edhe më tepër e përbërë nga forca të këmbësorisë, edhe armatim më të lehtë, ku ata edhe janë gati çdoherë forca e parë ushtarake që futen pas fitores së akcioneve luftarake. Marinsat Amerikan janë edhe si forcë pastruese para se të futen pjesa tjetër e Armatës Amerikane me armatim më të rëndë.
Gjatë kohës së qëndrimit tonë në këtë shkollë, nga radhët e Marinsave Amerikan njoftova edhe një të rijë shqiptarë që ishte i lindur në Teksas (Texas) të Amerikës, i cili kishte ardhë me njësinë e tij dhe po shërbente si pjesëtarë i sajë në Kosovë. Ky ushtarë i rijë shqiptaro amerikan i kishte prindët e ardhur në Amerikë nga Dibra e Maqedonisë. Gjatë bisedës me të, më tregoi se përderisa po patrollonin në fshatin Shillovë të Gjilanit, fshat me popullatë serbe, e aty ku edhe ishin përqendruar edhe shumë paramilitarë kriminel serbë nga lufta e Kosovës, pasi se ia shohin mbiemrin shqiptar këtijë marinsi amerikan, menjëherë ata përhapin fjalët se amerikanët tani në aradhat e tyre ushtarake në Kosovë kanë marrë edhe i kanë aktivizuar si pjesë të trye edhe pjesëtarët e UÇK-s, të cilëve tani ua paskan ndërruar vetëmse uniformat ushtarake!
Pas disa ditësh derisa ne po vizitonim fshatin Gorni Kuc të Gjilanit, fshat me popullatë serbe, gjate bisedës me popullatën lokale një serb i moshës së mesme m’u drejtua mua dhe më tha: “Ju të gjithë po thoni se keni ardhë nga Amerika si përkthyes, por në realitet deri para disa ditësh juve keni qenë pjesëtarë të UÇK’s, e tani amerikanët iu kanë marrë kinse përkthyes, por qëllimi kryesorë i tyre është për të na arrestuar neve serbëve më lehtë. Ju nuk jeni amerikan, sepse amerikanët nuk flasin serbisht dhe shqip!”
Në shkollën ku ne u vendosëm, neve na dhanë një klasë të zbrazët në fundë të koridorit të katit të dytë, pa kurrëfarë përzierje me njësinë e marinsave që ishin vendosur aty, për shkak se ne ishim degë e posaçme ushtarake, dhe kishim mision krejtë ndryshe nga ato! Pasi nxorrëm plaçkat tona nga makinat që kishim dhe i sollëm në klasën e veçantë, pak më vonë dolëm në qytet për të parë gjendjen e pasluftës, por edhe me qëllim që të blejmë disa gjëra ushqimore. Qyteti ende ishte i boshadisur dhe tejet i zbrazët, nuk kishte aq shumë njerëz rrugëve të qytetit! Shitoret posa kishin filluar të hapen, edhe ishin në një numër shumë të vogël, ishin hapur veçëse disa prej tyre! Shumica e shitoreve nëpër qytet kishin dritaret e thyera dhe dukeshin se ishin të plaçkitura tërësisht, edhe ato shitore që kishin filluar punën e tyre, gjithëandej shihej mungesa e ç’do produkti. Po mungonin edhe gjërat më elementare për jetesë. Nuk mundëm të gjenim askundë as krypë, e as sheqer, as vaj, e bile as bukë nuk mundëm me gjetë.
Në udhëtimet jashta bazës për ë qytet gjithënjë ishim me dy Hamvee (automjete ushtarake), ishte rregulli i komandës të shtabit qendrorë që për shkaqe sigurie gjithëmonë ishim të obliguar të udhëtonim së bashku nga dy automjete ushtarake. Gjatë daljes në qytetin e Gjilanit ne ishim në qendër të vëmendjes, dhe posa ndaleshim ndokund, menjëherë n’a rrethonin popullata lokale. Ndoshta edhe nga kurreshtja po edhe nga gëzimi dhe n’a shikonin dhe n’a përcillnin në ç’do hap tonin, si me pasë qenë yjet e filmit të Hollywood’it. Secili në mënyrën e vetë mundoheshin që të n’a ndihmonin për çfarëdoe gjithëçka që po kërkonim.
Entuziazmi shtohej edhe shumë më tepër kur unë i flisja shqip dhe më shihnin në uniformën ushtarake amerikane! Në fillim mbeteshin të habitur edhe iu dukej e pabesueshme se si paskemi shqiptarë edhe mbrenda armatës amerikane.
Shpeshëherë pas përshëndetjeve, disa prej tyre nuk ngurronin që edhe të n’a jepnin përqafime duke na u faleminderuar dhe duke na thënë: “Ju jeni ata që na keni shpëtuar jetën, sepse ne veçëse kishim mbaruar dhe ishim të shkatërruar totalisht! ” Dhe pastaj ma pritnin menjëherë: “Po, prej nga të kemi ty o vëlla?”, në mënyrë modeste iu përgjigjesha: “Unë jamë prej Llojanit të Kumanovës, një fshat në mes të Preshevës dhe Kumanovës, jam Llojanas-amerikan”. Shumica prej tyre e dinin dhe kishin ndëgjuar për fshatin Llojan, i cili shtrihej buzë Kardakut të Kumanovës dhe Preshevës, dhe shumë kujtë Llojanasit i kishin dalë në ndihmë gjatë atyre kohërave të vështira nën pushtimin sllavë. –Tani mbrenda disa ditësh, më 21 qershor 1999 po bëja 20 vjet që kur kisha ikur për në Amerikë. Me vete po mendoja se do të kishte qenë mirë të festoja 20 vjetorin me familjen dhe shoqërinë time diku në Amerikë! Por, përsëri këtu ky do të n’a jetë manifestimi më i mirë dhe më dinjitoz i jetës time. Tani do të festojmë dhe çlirimin nga neofashistët gjakatarë sllavë, që për qindëra vite na kishin nxirë jetën neve shqiptarëve. Çlirimi i Kosovës ishte festa më e madhe që po përjetonim gjenerata jonë , tani jamë mëse i gëzuar sepse këtu tani edhe po shijojmë ditët e para të çlirimit të popullit shqiptarë si dhe shtetit më të rijë të Republikës së Kosovës!
Gjithëandej nëpër qytet hasëm në mikpritjet e përzemërta dhe madhështore, shpeshëherë nëpër shumë vende edhe n’a dhuroheshin pije freskuse pa i kërkuar, nga qytetarët e rëndomtë që kurrë nuk i kishim parë ndonjëherë! Me të vërtetë ishte kohë festive gjithëandej! Gjatë rrugës kaluam edhe nëpër lagjen e popullatës serbe ku ende kishin mbetur ca prej tyre, aty afër qendrës ku kishin kishën e tyre ortodokse. Serbët që takuam rrugës ishin që të gjithë të moshuar, dhe posa n’a shihnin neve dhe flamurin amerikan në shpatullat e uniformës së armatës amerikane, përmenjëherë e kthenin kokën në anën e kundërtë dhe lehtë vërehej dhe shihej në fytyrat e tyre një urrejtje e madhe që kishin ndaj nesh!
Eh, ashtu e ka jeta! Deri dje kanë maltretuar njerëzit e pafajshëm, e tani rrota historike u kthye për 360 shkallë, dhe më në fund shqiptarët do të qeverisin dhe vendosin për vetëveten! Gjatë bredhjes nëpër qytetin e Gjilanit, takuam edhe një grup të rinjësh që na u afruan dhe na përshëndetën, pastaj na treguan se gjatë kohës së bombardimeve kishin qendruar mbrenda në qytet! Sot ata të rinjë kishin planifikuar që ta festonin çlirimin e vendit të tyre diku afër në një lokal gjatë kësajë mbrëmjes dhe të cilët na u lutën sipas mundësive që kishim që edhe ne t’i bashkoheshim këtijë manifestimi e që po pritnin tani një kohë të gjatë. Bisedova me KapiteninWiggis, edhe i sqarova për ftesën e tyre dhe dëshirën e madhe që kishin këta të rinjë shqiptarë, që edhe ne t’i bashkoheshim atyre në manifestimin e çlirimit të Kosovës! Gjithashtu i sugurova kapitenit duke i thënë se gjithëçka do të jetë në rregull, edhe do t’i gëzonte pa masë këta të rinjë që na janë shumë mirënjohës. Gjithashtu edhe popullata lokale kur të na shofin apo edhe ndëgjojnë për pjesëmarrjen tonë në manifestimin e tyre, ky gjest i yni do t’i gëzojë pa masë! Kapiteni Wiggis pas një hezitimi në fillim, u pajtua me mendimin tim edhe e pranoi këtë propozim edhe pse ne për gjithëçka kishim kufizime, më tepër për shkak të sigurisë tonë sepse ende ishte kohë dhe gjendje lufte!
Gjatë kësajë kohe nëpër rrugët e Gjilanit ende po ndëgjohej ndonjë krismë e snajperistëve serbë që ende kishin mbetur në qytet, si dhe ndonjë mosmarrëveshje e zakonshme në mes të serbëve dhe shqiptarëve që ishin aty! Sulmeve të ndonjërit nga snajperistët serbë, në të gjitha rastet i ishin përgjigjur dhe shuar nga elita e Forcave të Marinsave Amerikan, të cilët po vëzhgonin të tëra pjesët e qytetit, dhe pas ç’do sulmi ata ishin të përmenjëhershëm në antisulm dhe ne likuidimin e tyre. Zgjidhje tjetër nuk kishte për momentin, veçëse arrestime ose vrasje. Rregullin e rijë në qytet shumë shpejtë e kuptuan kriminelët serbë, rregulli i cili ishte “Dorëzohu ose vdis”!
Para se me ra terri i mbrëmjes, njëri prej atijë grupi të të rinjëve gjilanas që kishim takuar më herët erdhi te shkolla ku ishim vendosë ne, për të na marrë dhe udhëheqë deri në lokalin e manifestimin e tyre. Para lokalit kur arritëm, pritja na u bë në mënyrë madhështore, me përqafime dhe në fytyrën e tyre shihej gëzimi nga shkuarja jonë atje. Menjëherë na drejtuan drejtë tavolinave që kishin bërë gati me plotë gjëra ushqimore për manifestim. Organizimi ishte bërë shumë mirë, ishte në një lokal të vogël me disa tavolina të bashkuara përmes restorantit, dhe të mbushura plotë me pije, sallatë me ushqime mishi në skarë, dhe për anash ishin karrigat ku zumë vend ne së bashku me këta Gjilanas të rinjë. Mbrëmja kaloi shumë mirë, me ushqim dhe pije dhe me rrëfimet dhe përjetimet e ndryshme të tyre gjatë kohës së luftës. Gjatë bisedës, kohë pas kohe vinin dhe na përqafonin nga gëzimi që edhe ne iu bashkangjitëm manifestimit, dhe duke na u faleminderuar për punën që kishim bërë si dhe për ardhjen tonë në këtë manifestim të tyre!
Me këta të rinjë u kënaqëm pa masë, takimi u bë sikurëse të ishim njohur me to për dekada të tëra! Në këtë manifestim qëndruam për 3-4 orë, dhe para se të dilnim nga lokali iu faleminderuam të gjithëve të pranishmëve që po ndanim këtë ditë gëzimi së bashku edhe me ne, si dhe për ftesën që na bënë këta të rinjë Gjilanas. Jashta lokalit ku ishim ne, ishte mbledhë turmë e madhe njerëzish dhe po na pritnin kur po dilnim, ishin njerëz të të gjitha moshave e që po na prisnin për të na përshëndetur, të cilët kishin zënë gati se të tërë rrugicën aty përpara. Me të dalë nga dera e lokalit që të gjithë si në mënyrë të organizuar, menjëherë filluan të na duartrokasin dhe filluan me refrenin tani të njohur për ne: “Nato, Nato, Nato”, ishte një përcjellje që kurrë nuk do ta harrojmë, diçka që vështirë se mundë të na përsëritet në këtë jetë! Faleminderit gjilanas!
Më 21 qershor fillon edhe plani i demobilizimit të pjesëtarëve të UÇK-së , e që po bëhej sipas marrëveshjes së UÇK’s dhe komandës së trupave paqëruajtëse të KFOR-it (NATO-së). Sipas marrëveshjes tani pjesëtarët e UÇK-së nuk mundë që të bredhnin rrugëve me armatim dhe uniforma të tyre ushtarake të UÇK-së.
Brenda këtyre ditësh pata disa takime me bashkëvendasit e mijë Llojanas e që tani po jetonin në qytetin e Gjilanit, të cilët i faleminderojë pa masë për kujdesin dhe respektin që treguan ndaj meje, e në veçanti Ismet Berishën i cili më kishte kërkuar disa herë, por me të cilin nuk pata fat që të takohemi.
Tani me ardhjen tonë në qytetin e Gjilanit, filluan edhe ftesat tjera nga njerëzit me të cilët njiheshim prej më herët, si edhe nga disa të pa njohur por në shenjë faleminderimi të forcave amerikane kishin shprehë dëshirën që të vijnë për të na ftuar në drekë apo darkë edhe në rrethin e tyre familjare!
Një rast tjetër i veçantë dhe mjaftë interesant, ishte kur gjatë bisedës që po bëja me popullatën lokale që na u kishin mbledhur për rreth nesh, para rrethojës së shkollës fillore ku ishim vendosë, e që gjithmonë shumica e të cilëve ishin fëmijë. Për derisa po bisedoja me një grup njerëzish, njëri prej tyre më pyeti se prej nga vijë unë? Unë iu përgjigja se: “Tani 20 vjet jetoj në Amerikë, por për ndryshe jam nga fshati Llojan i Kumanovës”. Kur thashë se jamë nga Llojani, një vajze e re që ishte në atë turmë para meje mu drejtua edhe më tha: “Ooo, ty të paskam dajë, sepse dajtë i kamë në Llojan”, meqenëse isha i nxanun në bisedë me të tjerët, atë nuk munda ta pyes se kush janë dajtë e sajë nga Llojani.
Pas një ore pas atijë takimi, për derisa unë isha mbrenda në dhomën tonë me grupin tim në mbrendi të shkollës ku po qëndronim, erdhi njëri nga rojet Marinsave Amerikan që po qëndronin në roje para shkollës ku ishim vendosë edhe më thotë se:“Te rrethoja ka ardhë një burrë në moshë që po ju njihke, dhe po iu kërkon juve që t’iu takojë te dyertë e hymjes së shkollës (aty ku kishim në rojën e rregullt 24 orëshe) dhe dëshiron të bisedojë me ty”. Para se u nisa për të dalë jashtë që ta takojë atë person, kapiteni Wiggis më tha të pres derisa ta urdhëron njërin nga kolegët tonë që të më shoqërojë jashta rrethojës së shkollës, unë ia ktheva: “Nuk ka nevojë të vijë kolegu sepse të dera është edhe trupa e rojës se Marinsave Amerikan”. Kapiteni ma ktheu: “Ti nuk bënë që të shkosh vetë, e në veçanti kur nuk e dinë se kush është ai person që po të pret jashtë! Më mirë është të na ndodhë neve ushtarakëve ndonjë e pa pritur se sa ty. Kjo është përgjegjësia jonë për njerëzit tanë, edhe se pa tjetër duhet që ndonjëri prej nesh që t’ju shoqërojë për derisa jeni jashta këtijë objekti, sepse ju duhet ta dini se në Kosovë ende kemi gjendje lufte”!
Kolegu im ushtarak u ngrite në këmbë mori armatimin edhe u bë sikurëse të nisej për në luftë. Veshi xhaketën anti plumb edhe armatimin, dhe së bashku dolëm për ta takuar ku personin që po më kërkonte mua. Para se të arrinim te porta, prej së largu menjëherë me ra në sy një person që po e njihja qyshë nga bankat e shkollës fillore në Llojan. Ishte mësuesi im i dashur që dikur e kisha pasë në shkollën fillore “Rilindja” të Llojanit, e ai ishte mësuesi im shumë i dashur dhe i respektuar, mësuesi i gjuhës shqipe Hysen Këqyku me të cilin nuk ishim parë apo dëgjuar për më tepër se 30 vite.
Me të dalë jashtë rrethojës u përshëndetëm me përqafime vëllazërore, i cili më njohu menjëherë, edhe më njoftoi se atij i kishte treguar e bija e tij (ajo bukuroshja që më tha se më paska dajë, që më tha se i kishte dajtë nga Llojani),vajza ime më tha: “Se na qenka një llojanas me forcat amerikane këtu në objektin e shkollës. Për atë vendosa që menjëherë të vijë t’ju shoh dhe t’ju takojë ”. Biseduam për njëkohë 10-15 min.sepse nuk doja ta lodhi edhe kolegun duke na bërë roje! Biseduam rreth jetës tonë se ku ishim ç’po bënim e kështu me rradhë, pastaj më pyeti se a kemi mundësi që unë me të gjithë grupin që po punoja, të shkojmë së bashku në drekë në shtëpinë e tijë, në pjesën tjetër të qytetit të Gjilanit? I thashë: “Sa për mua po me plotë dëshirë, por pikë sëpari me lejo të konsultohem me kolegët e mijë edhe ta pyes kapitenin se çka mendon, a do të pranojë apo jo, sepse kemi disa rregulla ushtarake që nuk na lejohen vizita jashta vendëqëndrimeve ushtarake për shkak të sigurisë! ”Me vrap hymë mbrenda me kolegun edhe në fillim i tregova kapitenit, se kush ishte personi i takimit edhe i tregova për ftesën e bërë për darkë nga mësuesi im i dikurshëm, para shumë vitesh. Pasi i tregova kapitenit ai më tha: “Po qëse ti e njeh mirë dhe ke besim në të, po shkojmë, por jo të gjithë, vetëmse disa prej nesh sepse për shkaqe sigurie dikush duhet të mbetet këtu”. U ktheva jashtë, atje ku ende po më priste mësues Hyseni për përgjigjen se çka do ti themi. I thashë se do të vijmë, edhe menjëherë e caktuam që do të shkonim të nesërmen për drekë, ku edhe ashtu vepruam. Të nesërmen unë me 6 pjesëtarët e Njësisë së Forcave Speciale të Armatës Amerikane shkuam në shtëpinë e mësuesit tim Hysenit, kurse kapiteni vendosi të rrijë i vetëm në vendëqëndrimin që kishim. Në arritje, në rrugën ku ishte shtëpia e mësuesit Hysen Këqyku. Pamë se aty kishin dalë që të na presin që të gjithë anëtarët e familjes së tijë. Me to ishte edhe një shok i imi, bashkëvendasi Destan Destani e tani edhe mik i mësuesit Hysen Kyqyku, si dhe bashkëshortja e tijë Qefserja një bashkëvendase e imja, e motra Destanit, si dhe fëmijët e tyre në mesin e të cilëve ishte edhe ajo bukuroshja që më tha se më kishte dajë e që i kishte treguar mësuesit tim!
Me mesues Hysenin njiheshim qyshë kur isha nxënësi i tijë në shkollën fillore “Rilindja” të Llojanit.
Kishim marrëdhënie shumë të mira mësues-nxënës! Gjatë asajë kohe unë isha nxënës shembullorë, kurse edhe mësuesi Hyseni ishte i zellshëm dhe një mësues shumë punëtorë, i cili pas orës së mësimit gjithënjë gjente kohë që të orgnizonte orë letrare për nxënësit poetë të rinjë e që donin të merreshin me shkrime. Gjatë asajë kohe si fëmijë, edhe unë kisha interes që të mirrem edhe me shkrime, kështuqë mësues Hyseni më ftoi t’i bashkangjitem grupit letrarë që ai e kishte formuar. Qyshë si i rinj merresha me shkrime, dhe imagjinoja që një ditë edhe unë të bëhem një poet apo shkrimtarë i njohur, sepse i lexoja dhe i pëlqeja pa masë shkrimet dhe veprimtarinë e rilindasëve shqiptarë si: Naim Frashërit, Gjergj Fishtës, Andon Zako Çajupit, Filip Shirokës, Asderinit e shumë e shumë të tjerëve.
Mikëpritja nga mësuses Hyseni me familjen në shtëpinë e tijë ishte shumë e mirë dhe e përzemërt. Dreka tradicionale që kishte gatuar për neve bashkëvendasja Qefserja, ishte fantastike, na kishte bërë gatimet perfekte me specialitete shqiptare. Na kishte bërë sofrën të mbushur me flijë, turshija e kos, ku pas këtyre drekën e përfunduam me ëmbëlsirë sheqerpare! Dreka ishte jashtëzakonisht e shijshme dhe e bukur për t’u parë, ushqim që mahniti edhe kolegët e mijë amerikan sepse kjo ishte hera e parë që ata po provonin specialitet shqiptare! Pas darke na bënë edhe çaj tradicional (Rusi, siç i thonim) të cilin e pëlqyen që të gjithë! E gjithë kjo do të mbetet një kujtim i bukur dhe që nuk do të harrohet kurrë nga ditët tona të para në Kosovën e Lirë!
Faleminderit mësuesi im i dashur Hysen, dhe iu faleminderit gjithë familjes Këqyku për këtë zemërgjersinë dhe mikëpritjen tuaj që treguat ndaj meje dhe kolegëve me të cilët po bashkëpunoja, për çka ju jemi mirënjohës përgjithë jetën!
E enjte 24 qershor 1999
Gjatë ditës së sotme njësia me të cilën po punoja bëmë lëvizjen nga shkolla e më herëshme ku kishim qenë me Marinën Amerkane, tani erdhëm në shkollën “Selami Hallaçi” ku aty ishin vendosur pjesëtarët e Armatës Amerikane, pjesë e së cilës ishte edhe njësia jonë e Forcave Speciale.
Më vonë dolëm në qytet rreth orës 13:00 pas dite, për derisa ishim duke shetitur rrugëve të qytetit po ndëgjohej jo shumë largë një zhurmë e madhe njerëzish, sikur po ndodhëte diçka atje nga qendra e qytetit. Nga kurreshtja jonë edhe ne u nisëm drejët asajë turme për të parë se ç’po ndodhte, ishim në afërsi mu para gjykatës së Gjilanit, aty ku para një kohe u gjykuan atdhedashësit më të mëdhenjë të kombit të këtijë rajoni nga shqipëfolësit dhe gjakëpirësit serbë, kurëse disa metra më largë në anën e kundërt të rrugës ishte shtatorja e përmasave shumë të mëdha të një mbreti “cari”serbë! Ishte një mbret që kishte bërë krime të pa numërta gjatë sundimit të tijë mbi popullatën e pa mbrojtur shqiptare e që më vonë ishte vu aty për t’i irituar shqiptarët e këtijë rajoni nga pushteti fashist sllav i Millosheviqit, edhe atë mu në qendër të qytetit!
Turma që ishte mbledhur aty, ishte mbledhur me qëllim për rrëzimin e këtijë monumenti famëkeq serbë, i cili po qëndronte si një therrë në syrin e kalimtarëve aty pari. Deri sa ne po shiqonim akcionin, disa nga turma e mbledhur në fillim ia hodhën litarin në qafë carit edhe filluan ta tërheqin me tërë forcën nga një anë në tjetrën por pa sukses! Siç dukej ai monument kishte zënë rrënjë edhe ishte tepër i përforcuar në beton, pothuajse njejtë sikurëse ishte okupimi sllav gjatë gjithë kësajë periudhe të këtyre tokave Arbërore.
Disa minuta më vonë aty iu afrua edhe një kamion (FAP /prodhim jugosllav) të cilit ia lidhën atë litarin që po e ngritnin turma e njerëzve e që ia kishin pasë lidhë në fyt carit serbë. Përnjëherë e tërhoqi dhe e nxorri nga bazamenti ku po qëndronte, i cili po më rikujtonte sikurëse gjakatarët paramilitaro ushtarak policorë serbë që t’i shkulim me rrënjë me bombardimet e njëpasnjëshme të aviacionit të NATO- së, e që i detyruam të tërhiqeshin dhe të largoheshin njëherë e përgjithmonë nga Kosova, si humbës klasik! Gjatë gjithë kohës ky akcion u shoqërua me bërtima dhe duartrokitje, dhe pas rrëzimit të carit serbë, mbrenda një kohe krejtë të shkurtër e gjithë turma u largua secili në drejtimin e tyre prej nga kishin ardhur aty. Gjithëçka u qetësua sikurëse aty të mos kishte ndodhur asgjë.
Pas përfundimit të këtijë akti, gjatë largimit nga ai vend njëri nga turma e njerëzve mu afrua mua, ishte një i rijë që ishte gazetarë i gazetës “Kosova Sot”, dhe mu lutë që të bëjë një intervistë me mua, mirëpo Kapiteni Wiggis m’u drejtua duke më thënë se: “Ne nuk kemi të drejtë të japim kurrëfarë interviste për cilindo qoftë, për shkaqe të marrëveshjes tonë politike të këtijë misioni dhe nuk është mirë që as ti të bësh një gjë të tillë! Tani me keqardhje e refuzova intervistën, duke ia bërë me dije se ishte për shkaqe të sigurisë së trupave paqëruajtës amerikan, edhe ashtu ngadalë u larguam për në vendë qëndrimin tonë në shkollën “Selami Hallaçi” të Gjilanit.
(VIJION)
© Pashtriku.org
________________
NJË JETË KUSHTUAR ATDHEUT – DITAR LUFTE (XI)
Nga Ajaz Emini
