Pashtriku.org, 15. 05. 2016: (Një shkrim i ish-luftëtares boshnjake, Elifa Krijestorac, për bashkëluftëtarin, Mensur Kasumi, pjesëmarrës i luftës edhe në Bosnje e Hercegovinë, kundër regjimit të Beogradit)
Emri, “Mensur” në gjuhën arabe do të thot “fitimprurës” ose “ fitimtar”. Por të gjithë ata të cilët e njohin, Mensur Kasumin, krahas kësaj do të shtonin edhe ate që e bënë më të mirin nga emnakët e tij dhe se për të do të thonin se është i qetë, i pavërejtur, i ndershëm dhe i drejtë, por edhe luftëtar i patrembur dhe i disciplinuar për liri, i cili në mënyrë të dukshme e shënoi këtë kohë.
Ne, boshnjakët e kujtojmë Mensur Kasumin si kapiten, i cili menjëherë pas zhbërjes së ish-Jugosllavisë, me fillimin e agresionit të parë serb në ish republikat jugosllave, e braktisi Zvicrën, e pastaj merr pjesë pothuajse në të gjitha betejat kundër agresorit serb, duke filluar nga Sllovenia, Kroacia deri në Bosnje dhe Hercegovinë ku si Zëvendës Komandant i Njësisë Speciale për Qëllime të Posaçme (NjSQP) të Shtabit të Komandës Supreme, e më vonë edhe i Korpusit të IV të Ushtrisë së B e H, qendroi deri në vitin 1996. Pas vendosjes së paqës në Bosnje e Hercegovinë, Mensuri mendoi që pjesën e mbetur të jetës ta kaloi në luginën e Neretvës të Hercegovinës, t’a ndërtojë një shtëpi pranë lumit të Neretvës dhe ta mbushë atë me numër të madh fëmijësh.
Mensur Kasumi dhe Elifa Krijestorac.
Por edhe pas shumë betejave të zhvilluara në ato hapësira, Mensurit nuk i ishte e gjykuar qe t’a realizojë ëndërren e tij, dhe as që pati kohë që të pushojë në nderimet e meritave të veta, ashtu siç këtë e bënë bashkëluftëtarët e tij sllovenë, kroatë dhe boshnjakë.
Rrugëtimi i fatit të tij e shpie tutje – në Vushtrrinë e lindjes.
Menjëherë pas humbjes së luftërave në territoret e Sllovenisë, Kroacisë dhe Bosnjes e Hercegovinës armata e mposhtur serbe e sulmoi popullin duarthatë të Kosovës dhe pragun e shtëpisë së Mensurit ku kishte lindur. Kjo e detyroi që t’a lë Hercegovinën dhe të nxitoi në ndihmë Kosovës dhe popullit të tij.
Atje në Kosovë, armiqët u sulën në fëmijërinë e Mensurit, e cila kishte mbetur prapa tij në Rrafshinën e Vushtrisë, në shkollën e tij ku i mësoi shkronjat e para, si dhe ndaj familjes së tijë, të cilët nuk i kishte parë plot dhjetë vite.
Dhetë vite! Kur mendon njeriu se dhjetë vite përbëjnë qerekun e jetës së njeriut, të cilën Mensuri e sakrifikoi për lirinë e popujve të tjerë, mund të mendohet se si ata Mensuri i futi në borxh, dhe se jo bash mjaftueshëm ia kthyen borxhin.
Madhështia e vërtetë e karakterit të Mensurit vërehet në faktin se në shkuarje-Mensuri nuk kërkoi asgjë për këthim. As gradë, as pagë, as banesë dhe asnjë lloj kompensimi, madje as pensionin ushtarak, i cili i takonte sipas të gjitha rregullave.
“Jetët e njerzëve të pafajshëm të cilat i kam mbrojtur, ishin dhe kanë mbetur shpërblimi më i madh me të cili mburrem edhe sot”! – Kështu iu përgjigjet Mensuri të gjithë atyre të cilët e kanë pyetur se për se nuk është në regjistrin e pagave të shteteve të cilat i ka mbrojtur. Të njëjten gjë ma tha edhe mua kur pas shumë vitesh u gjendëm sërish përmes rrjetit social “ Fejsbuk”.
“Falenderoj Allahun që edhe unë mbeta gjallë” – thot Mensuri dhe me bindjen e tij sërish vërteton besimin e palëkundur ndaj Krijuesit të tij.
“Krejt çka kam bërë dhe e bëjë, e kam bërë në emër të Drejtësisë së Zotit, sepse Zoti çdo krijese të gjallë ja ka garantuar lirinë! Ky ishte motivi im i vetëm për t’u nisur në luftë”
Takimi im i parë me Mensur Kasumin gjatë luftës kishte ndodhur në një vend jo larg Mostarit.
E kujtoj sikur kjo të ishte dje – ishte ulur me një grup luftëtarësh nga njësia jonë, i këthyer me fytyrë nga Neretva e cila rredhte qetë.
Në shiqim të parë, mendova se është gjerman.
I kishte sytë e kaltër, nga të cilët rrezatonte seriozitetin e një luftëtari dhe komandanti me përvojë. Pullat e përthekuara me pedantëri në uniformë dhe qëndrimi i drejtë i tij çdo njeriu edhe pa pyetje do t’i tregonte se ke të bëje me një personalitet dhe luftëtar të vaçantë, i cili përvojën ushtarake dhe shkathtësitë luftarake i bartëte në gisht të vogël.
Më vonë, nga ai mësova se fliste rrallë, por kishte durim që çdo bashkëbisedues t’a dëgjojë me kujdes. Bashkëluftëtarët e tij i respektonte ashtu siç respektohet familja, vëllau dhe motra.
Duke e shikuar atë, shpeshëherë kisha përshtypjen se ai vërtetë jeton për bashkëluftëtarët e vet.
Kur e pyeta për të parën herë për vendin e lindjes, më shikoi shkurt dhe duke e drejtuar shiqimin në tokë, shkurt, por përmbajtësisht ma përshkroi Vushtrrinë e tij – sikur të ma dhuronte një panoramë, në të cilën me një shiqim mund të përfshihej e tërë Vushtrria.
Mensuri, gjithashtu ishte nga ata oficerë, i cili pa asnjë fjalë i kryente urdhërat e eprorëve, anipse për disa eprorë të mi dhe të tij, personalisht do mund të thoja se më mirë do tu rrinte që të jenë ata që ishin para lufte Tregtarë dhe bakallë. Por lufta është gjendje e jashtëzakonshme, në të cilën asnjëherë nuk ka kohë për vendosje të drejtë apo ndjekje të një drejtësie.
Por, as kjo nuk e pengoi Mensurin. Me karakter dhe vendosmëri të fortë në gjithçka, gjithë-herë ecte i pari, edhe atëherë kur duhej të ndeshej me armikun trefish më të fortë. Nuk frikohej nga vdekja, por nderin e kishte më të çmuar se jetën. Këto ishin ato të veçantat e tij, të cilat e ofruan tek njerëzit tjerë për të cilat arrijti respekt. Edhe sot në kujtesën tonë mbeti i tillë.
Mu për shkak të këtyre njerëzve dhe djemëve, siç ishte Mensur Kasumi, të cilin bashkëluftëtarët e tij nga dashuria e thirrnin “Luani nga Vushtrria”, Kosova pas vuajtjeve njëqindvjeçare, dhe pas shumë gjaku të derdhur, më në fund e realizoi lirinë e ëndërruar.
Tani, Shqiptarët e Kosovës e kanë shtetin e tyre dhe territorrin në të cilin pa frikë dhe pa dhimbje do t’i ngritin gjeneratat e reja.
Gjeneral, Mensur Kasumi edhe në luftën e tij të fundit, nga Ushtria e Republikës së Kosovës doli me gradën Gjeneral, por i mbeti besnik vetes dhe modestisë së tij të lindur. As këtë herë nuk kërkoi që t’i kthehet gjë, ani pse pas shumë luftërave të udhëhequra për lirinë e Kosovës së tij , në fund u sëmur dhe mbeti invalid
Ne boshnjakët e Bosnjës dhe të Sanxhakut, Gjeneral, Mensur Kasumit, i cili bashkë me ne mori pjesë në mbrojtjen e Bosnjës e Hercegovinës dhe popullit të saj – i jemi falënderues.
Ne e kemi edhe obligim që gjeneratave boshnjake, të cilat vijnë t’ua përcjellim që ta kujtojnë dhe të mos e harrojnë”.
Ne gëzohemi njëkohësisht që vëllezërit tanë shqiptarë – më në fund e realizuan lirinë e vet, por ne do t’i kujtojmë ata në të ardhmen vetëm aq sa ata ta kujtojnë dhe nderojnë Gjeneralin tonë dhe të tyre – Mensur Kasumin.
(Nga boshnjakishtja përktheu dhe përshtati, Gani Kamberi).
Nga e djathta: Ali Vershevci, Bekim Berisha (Abeja), Marian Lleshi dhe Mensur Kasumi. Gjatë një pushimi një javorë nga fronti i luftës (Zagreb 1991).
__________________
LAV IZ VUČITRNA MENSUR KASUMI
Elifa Krijestorac
Kada se njegovo ime prevede na arapski jezik, naći će te, da Mensur na arapskom znači “pobjedonosni” ili “pobjednik ”. Ali svi oni koji poznaju generala Mensura Kasumija , uz to bi dodali i ono što ga čini najboljim od njegovih imenjaka, pa bi za njega rekli, da je tih, ne nametljiv, pošten i pravedan, ali i neustrašiv i disciplinovan borac za slobodu, koji je i te kako obilježio ovo vrijeme.
Mi Bošnjaci pamtimo Mensura Kasumija, kao kapetana , koji odmah nakon raspada Jugoslavije, s početkom prve srpske agresije na bivše jugoslovenske Repubike, napušta Francusku ,a potom učestvuje u skoro svim bitkama protiv srpskog agresora. Počev od Slovenije do Hrvatske, pa do Bosne i Hercegovini, gdje, kao zamjenik komandata SOPN ŠVK , kasnije 4 Korpsa Amije BiH ostaje sve do 1996.
Oženjen hercegovkom, nakon uspostavljenog mira u Bosni i Hercegovini Mensur je mislio, da će ostatak života provesti tu na hercegovačkom kršu, te da će sa svojom tadašnjom suprugom sagraditi kuću pokraj Neretve, i tu kuću napuni mnogobrojnim evladom.
Ali nakon svih izvojevanih bitaka na tim prostorima, Mensuru nije bilo suđeno da dosanja svoj san, a niti je imao vremena da odmori na lovorikama svojih zasluga, kao što su to njegovi hravatski, slovenski i bosanski suborci mogli. Njegov sudbinski put odveo ga je dalje, rodnom Vučitrnu.
Odmah nakon gubitka ratova na prostorima Slovenije, Hrvatske i Bosne, poražena srpska armada napala je goloruki narod Kosova i Mensurov kućni prag na kojem se rodio.To ga je obavezalo da napusti Hercegovinu i pohita svome Kosovu i svome narodu u pomoć.
Tamo na Kosovu, dušmani su bili nasrnuli na Mensurovo djedinjstvo koje je ostalo iza njega na vučitrnskoj ravnici ,na njegovu školu u kojoj je učio prva slova, na očev grob, i majku koju nije vido punih deset godina.
Deset godina! Kada čovek pomisli, da deset godina sačinjava četvrtinu ljudskog života kojeg je Mensur žrtvovao za slobodu drugih naroda, moglo bi se pomisliti kako ih je Mensur mnogo zadužio, te da mu se ne mogu dovoljno odužiti . Ali prava veličina Mensurovog karaktera, tek se ogledne u činenici da Mensur na odlasku baš ništa nije tražio za uzvrat. Ni čin, ni platu, ni stan, niti blo kakvu drugu nadokandu, pa čak ni vojničku penziju koja ga je po svim propisima sljedovala.
„Životi nevinih ljudi koje sam sačuvao kroz tu borbu, bili su mi i ostatli najveća nagrada , sa kojom se i danas ponosim ! Tako odgovara Mensur svima koji su ga upitali,zašto ga nema na platnom spisku država koje je branio. To isto rekao je i meni kada smo se nakon mnogo godina ponovo pronašli putem socijalne mreže Fejzbuka.
„Pa hvala Allahu što sam i ja ostao živ!“ Tek na kraju kaže Mensur i onim svojim skromnim ubjeđenjem ponovo potvrđuje svoju ne pokolebljivu vjeru u njegovog Gospodara.
„Sve što sam činio, i što činim, radio sam u ime Božije pravde, jer je Bog svakom živom biću obećao slobodu! To je bio moj jedini motiv koji me obavezao da pođem u rat.”
Moj prvi susret sa Mensurom Kasumijem tokom rata, dogodio se u jednom mjestu nedaleko od Mostara. Sjećam se kao da je juče bilo, sjedio je sa grupom boraca iz našeg bataljona, lica okrenutim prema Neretvi koja je bešumno tekla.
Ugledavši ga u prvi mah pomislila sam da je Njemac.
Imao je plave oči iz kojih je zračila ozbiljnost iskusnog ratnika i komandanta. Pedantno zakopčana dugmad na uniformi i njegov uspravni stav svakom čovjeku bi i bez pitanja ispričao , da se radi o posebnoj ličnosti i borcu koji vojničko iskustvo i ratne vještine nosi u malom prstu.
Kasnije sam naučila od njega, da veoma rijetko govori, ali je imao smisla da pažljivo sluša svog sugovornika.Poštovao je svoje suborce kao što se poštuje familija, brat ili sestra. Ja sam često puta gledajući ga imala osjećaj da on za svoje suborce zapravo živi.
Kada sam ga prvi put upitala za mjesto rođenja, pogledao me je kratko i spuštajući pogled na zemlju, opisao mi svoj Vučitrn kratko i sažeto , kao da mi poklanja razglednicu, na kojoj se samo jednim pogledom može obuhvatiti cijeli Vučitrn.
Mensur je takođe bio jedan od onih oficira koji je bez i jedne riječi izvršavao naređenja svojih predpostavljenih, mada bih za pojedine njegove i moje predpostavljeje lično mogla reći ,da im je bolje pristajalo da su ostali ono što su bili prije rata. Trgovci i mesari. Ali rat je vanredno stanje u kome nikada nema vremena za pravednija rešenja i istrjerivanje neke pravde.
No Mensuru ni to nije smetalo. Čvrsta karaktera i odlučan u svemu, uvijek je koračao prvi, pa i onda kada se trebalo sudariti sa trostruko jačim neprijateljem. Straha nije imao od smrti, ali mu je čast bila skuplja od života. To su bile te njegove osobenosti, koje su ga odvajale od drugih ljudi, i zbog kojih je stekao poštovanje među nama. Takav je i osto u našem sjećanju do danas.
I baš zbog takvih takvih ljudi i sinova, kao što je bio Mensur Kasumi , a kog su njegovi suborci od milja nazvali “Lav iz Vučitrna,” Kosovo je nakon stogodišnje patnje i mnogo prolivene krvi napokon steklo svoju sanjanu slobodu . Kosovski Albanci sada imaju svoju državu i prostor na kome će podizati svoje nove generacije bez straha i bez bola.
General Mensur Kasumi izborio je i svoju poslednju bitku, iz Armije R. Kosova izašao sa činom generala, ali je ostao dosljedan sebi i svojoj urođenoj skromnosti .Ni ovaj put nije tražio ništa za uzvrat, mada je nakon mnogo uspješno vođenih bitaka za slobodu svoga Kosovo, na kraju obolio i postao invalid. Mi Bošnjaci Bosne i Sandžaka, zahvalni smo generalu Mensuru Kasumiju koji je zajedno s nama učestvovao u odbrani Bosne i Hercegovine i njenog naroda. Mi imamo i obavezu prenijeti bošnjačkim generacijama koje dolaze, da ga se sjećaju i da ga ne zaborave.
Istovremeno mi se radujemo što su naša albanska braća na Kosovu napokon izborili svoju slobodu, ali mi će mo se u buduće sjećati njih samo onoliko, koliko koliko se oni budu sjećali i poštovali našeg, i njihovog generala Mensura Kasumija.
