Prishtinë, 7 qershor 2018:
2. Vetëmashtrimi për trimërinë e guximin tonë
Pasi në pjesën e parë të këtij shkrimi folëm për qytetërimin tonë, tani pak fjalë për guximin e trimërinë tonë. Dhe që në fillim duhet theksuar se jemi duke folur për guximin e trimërinë tonë shqiptare (dhe paraardhësit tanë) si kolektivitet, si popull, si shoqëri, si komb, jo si individë apo si grup individësh të caktuar, megjithëse parimet e njëjta vlejnë edhe për individët, veçse individët e caktuar mund të jenë të edukuar, të emancipuar, të vetëdijshëm, trima guximtarë edhe pa qenë rezultat a produkt i kolektivitetit që i përkasin, por rezultat e produkt i vetvetes, ose i kolektiviteteve tjera, prandaj në këtë shkrim nuk do të flasim për individët, por për kolektivitetin tonë. Siç e dimë të gjithë shqiptarët, historia e folklori ynë na ka mësuar se gjithmonë kemi qenë popull trim, guximtar e luftarak. Për të na bindur për këtë na kanë sjellë shumë raste e shembuj sporadikë e të fragmentuar, kryesisht rrëfenja individësh. Po si është e vërteta atëherë?
Udhëtimi deri te e vërteta duhet të fillojë që me përkufizimin e guximit e trimërisë, sepse që këtu fillon problemi. Trimëria e guximi i një populli nuk ka të bëjë me mungesën e frikës a me gatishmërinë e një populli për të luftuar për të mbrojtur ekzistencën e vet fizike, biologjike, pra për të mbijetuar. Po të qe kështu, kafshët janë të pakonkurrencë në këtë drejtim. Kur është në pyetje ekzistenca e tyre edhe kafshët mposhtin frikën dhe luftojnë për mbijetesë. Edhe atëherë kur duket që luftojnë për lirinë dhe territorin e tyre të kontrollit, në fakt këtë e bëjnë për të siguruar mbijetesën e tyre.
Vetëm njeriu, përveç për mbijetesë, lufton edhe për gjëra të tjera, për bindje e besime, për vlera e qytetërim, për komb e për fe, për dinjitet e për liri. Rrjedhimisht, guximi e trimëria e një populli është shprehja më e lartë e qytetërimit, emancipimit dhe vetëdijes së një populli. Kështu që, bazuar në ato që kemi përmendur më sipër për qytetërimin tonë, logjikisht del të jetë e pamundur që një popull pa qytetërim të jetë popull trim e guximtar, që lufton për diçka më shumë se sa vetëm për ekzistencë, më shumë se sa vetëm për mbijetesë. Dhe nuk kemi pse të çuditemi për këtë, sepse nuk mund të ketë kolektivitet, popull, të guximshëm, trim, të dinjitetshëm e që ia di vlerën e rëndësinë qytetërimit, dinjitetit e lirisë, nëse nuk është i arsimuar, i emancipuar, i qytetëruar, i vetëdijshëm. Ne kurrë si kolektivitet nuk kemi qenë i arsimuar, i vetëdijshëm, i emancipuar e i qytetëruar, prandaj dhe gjithmonë kemi qenë frikacak si kolektivitet (individët janë gjë tjetër). Për ta përsëritur edhe njëherë, vetëm një popull i qytetëruar, me vetëdije të lartë për vlerën e rëndësinë e lirisë dhe dinjitetit njerëzor mund të jetë trim e guximtar, i gatshëm për luftë e sakrificë, mund të marrë kurajën për ta mposhtur frikën dhe për të luftuar kundër çdokujt e pavarësisht pasojave, vetëm për hir të mbrojtjes së qytetërimit, të lirisë dhe të dinjitetit të vet.
Pikërisht pse na ka munguar trimëria e guximi si kolektivitet në realitet, në formë kompensimi për ta mbrojtur egon tonë e në formë vetëkënaqësie, aq shumë e kemi të mbushur folklorin e muzikën e vjetër e atë bashkëkohore me trimërinë e guximin tonë. Nuk besoj që mund të gjesh në folklorin e në muzikën amerikane, ruse, angleze, gjermane, turke, etj. që i këndohet kaq shumë patriotizmit, trimërisë e guximit të popullit të vet, sepse këto cilësi nuk ju kanë munguar realisht, ndaj dhe nuk kanë pasur nevojë për kompensim të pavetëdijshëm. Pra, edhe kjo është një dëshmi psikologjike e logjike se neve historikisht na ka munguar trimëria e guximi si kolektivitet.
Megjithatë, argumentet e mësipërme për trimërinë e guximin tonë janë të tërthorta e jo tërësisht historike. Andaj të kthehemi pak në histori, duke u bazuar në atë se çfarë thotë historia ndërkombëtare objektive për ne, e jo duke u bazuar vetëm në historinë tonë kombëtare (në mitet tona). Nuk po flasim për individë shqiptarë apo për rastet kur ne ju kemi shërbyer të tjerëve në luftërat e tyre, sepse këto nuk tregojnë asgjë për trimërinë e guximin tonë si popull, por po flasim për luftërat tona si kolektivitet në mbrojtje të qytetërimit, lirisë dhe dinjitetit tonë.
Meqë historia na thotë, dhe të gjithë pajtohemi, se ne shqiptarët (dhe paraardhësit tanë) pothuajse gjithmonë për shekuj e mileniume kemi qenë të pushtuar e të sunduar nga të tjerët, atëherë logjikisht, nëse do të ishim popull trim e guximtar, do duhej të kishim përpjekje e luftë të vazhdueshme për liri gjatë gjithë historisë sonë. Por, e vërteta historike na thotë diçka tjetër. Edhe në versionin më optimist, me standarde shumë të ulëta, ne mund të veçojmë vetëm katër periudha të ndryshme historike, me shekuj e mileniume intervale kohore mes tyre, kur ne kemi zhvilluar luftëra si kolektivitet. Këto periudha janë: 1) periudha e luftërave iliro-romake, 2) periudha e Skënderbeut, 3) periudha e luftës për pavarësi në fillim të shekullit XX dhe 4) lufta e fundit për çlirimin e Kosovës – lufta e UÇK-së. Ama prisni, sepse as këto periudha nuk janë pa të meta e për t’u mburrur.
Luftërat iliro-romake siç na i pasqyron historia jonë kombëtare do të mund të vlerësoheshin të rëndësishme e për mburrje për trimërinë e guximin e paraardhësve tanë. Por, kur këto luftëra i shikojmë nga perspektiva që ofron historia objektive ndërkombëtare për Perandorinë Romake, ato nuk duken fare, ose nuk përmenden fare ose edhe nëse përmenden sipërfaqësisht nuk është se kësaj rezistence ilire i veshët ndonjë rëndësi apo ndonjë gjurmë që ajo të ketë lënë në rrjedhën e historisë së Perandorisë Romake apo të historisë botërore në përgjithësi. Për më tepër, ato luftëra e kryengritje kanë qenë shumë të rralla e të shkurtra, rrjedhimisht, del që më shumë se sa luftëra e beteja afatgjate të organizuara mirëfilli, ato duhet të kenë qenë beteja sporadike kur romakët gjatë ekspeditave të tyre kanë kaluar nëpër trojet e banuara me ilirë, apo kur Roma ka vendosur që t’i sulmojë e t’i nënshtrojë ilirët për shkak të aktivitetit të tyre piraterik ndaj Romës dhe aleatëve të saj. Pra, nuk bëhet fjalë aspak për përplasje qytetërimore, siç ka dëshirë të na i pasqyrojë historia jonë.
Çuditërisht, që prej fillimit të erës sonë, për gati një milenium e gjysmë, ne pothuajse zhdukemi nga radarët e historisë dhe duhet të presim periudhën e Skënderbeut për të ridalë në skenën e historisë. Vetëm ky fakt në vetvete tregon shumë për trimërinë e guximin tonë gjatë gati 14 shekujve heshtje nën sundim. Sidoqoftë, të ndalemi pak te periudha e rezistencës së Skënderbeut ndaj Perandorisë Osmane (PO). Është e vërtetë e pranueshme edhe nga historia objektive ndërkombëtare se Skënderbeu ka arritur të organizojë rezistencë për vite e dekada ndaj PO-së. Veçse edhe për këtë periudhë e kemi një paradoks të pasqaruar. Periudha e rezistencës së Skënderbeut ndaj PO-së korrespondon pikërisht me kohën kur PO kishte arritur ta pushtojë Konstantinopojën dhe ta shembte Perandorinë Romake të Lindjes (Bizantin). Për të mos harruar, Konstantinopoja në atë kohë ishte ndër kryeqendrat dhe kryefuqitë politike, fetare, ushtarake, ekonomike, financiare, kulturore, etj. e botës. Prandaj, paradoksi qëndron në faktin se si është e mundur që një perandori që arriti ta pushtojë një ndër kryeqendrat dhe kryefuqitë botërore të kohës, po në atë kohë nuk arriti të pushtoi një vend e një popull të vogël?! Kjo është një pyetje të cilës nuk mund t’i shmangemi. Po ta krahasojmë me kohën tonë, i bie që sikur sot të dilte ndonjë fuqi që do të arrinte ta pushtonte për shembull SHBA-në, ndërsa e njëjta të mos arrinte të pushtonte ndonjë vend e popull të vogël e të pafuqishëm. Kjo do të mund të ndodhte vetëm nëse ky popull do të ndihmohej nga gjithë bota, nëse ky popull do të skutej nëpër shpella e kështjella ku nuk mund të ndiqej, ose nëse për këtë popull nuk do të kishte shumë interes për ta pushtuar e sunduar. Këto, të kombinuara, duhet të kenë qenë shkaqet e suksesit të rezistencës ndaj PO-së. Përtej kësaj, mendoj që kjo është periudha jonë historike më e dinjitetshme, megjithëse nuk jam i sigurt nëse kjo periudhë e suksesshme rezistence mund të shquhet për organizim të avancuar shoqëror e për luftë vlerore e qytetërimore, luftë për liri e dinjitet, apo ishte fjala për refuzim i një vasaliteti për nënshtrim ndaj një vasaliteti tjetër.
Si popull trim e guximtar që kemi qenë, i qytetëruar e liridashës, pavarësisht se nën sundimin e PO-së, sërish pothuajse zhdukemi nga historia e luftërave për 4 shekuj, që prej periudhës së Skënderbeut e deri te periudha e luftës për pavarësi në fillim të shekullit XX. Dhe kur flasim për luftën për pavarësi në fillim të shekullit XX, pavarësisht se sa u zgjerua, sa zgjati, sa u mobilizuam e çfarë arritëm, kjo luftë nuk është kurrfarë dëshmie e trimërisë, guximit e atdhedashurisë sonë. Kjo luftë, fund e krye, kokë e këmbë, ishte luftë për ekzistencë, luftë për mbijetesë. Çfarë opsioni tjetër kishin shqiptarët në këtë periudhë? Shfarosje, nëse jo luftë. Prandaj, mobilizimi e lufta për mbijetesë nuk mund t’i atribuohet guximit e trimërisë, cilësi të emancipimit e vetëdijes së lartë, por vetëm instinktit për mbijetesë, cilësi (e lindur primitive) e çdo organizmi të gjallë.
Megjithëse gjysma e trojeve dhe popullsisë sonë mbeti e pushtuar jashtë shtetit që krijuam (ose na krijuan të tjerët) në fillim të shekullit XX, sërish trimërinë e guximin tonë e kaploi gjumi për gati një shekull, deri në luftën e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) në fund të shekullit XX. Çuditërisht, megjithëse në fund të shekullit XX si popull e si komb ishim në pozitë shumë më të favorshme, kishim një shtet shqiptar dhe kishim zhvilluar e masivizuar arsimimin, sërish kur nisi lufta në Kosovë shteti shqiptar sodiste i papërfshirë drejtpërdrejt në luftë (segmente të caktuara edhe e sabotonin luftën), shtresa intelektuale e Kosovës nuk e përkrahu luftën (segmente të rëndësishme edhe e sabotonin luftën), vetëm 1% e popullatës së Kosovës iu bashkua UÇK-së dhe luftoi, etj.. Është edhe një element tjetër i rëndësishëm që lidhet me luftën e UÇK-së, i cili tregon shumëçka. Një numër i madh i luftëtarëve të UÇK-së ishin të rinj (18 – 30 vjeç) që i karakterizon trimëria, guximi, rebelizmi, avanturizmi e euforia rinore, ndërsa moshat e vjetra kryesisht sodisnin. Koha e luftës së UÇK-së karakterizohet edhe nga dy elementë të tjerë. Megjithëse në disa rajone zhvillohej luftë e përgjakshme, pjesa dërrmuese e Kosovës pothuajse zhvillonte jetë normale, thua se lufta zhvillohej në ndonjë vend tjetër e nga një popull tjetër. Dhe ajo që është treguesja më e mirë e trimërisë dhe guximit tonë si popull, megjithëse gati një milion njerëz u depërtuan dhunshëm nga shtëpitë e tyre nga Kosova, shumë pak prej tyre iu kundërpërgjigjen këtij poshtërimi serb duke iu bashkuar luftës së UÇK-së, thjesht vazhduan jetën nëpër kampe e në shtetet perëndimore, thua se luftën duhet të na bëjnë të tjerët. Të gjitha këto gjëra që lidhen me luftën e UÇK-së janë dëshmi e qartë se sa popull jotrim e joguximtar jemi. Veç kësaj, fatkeqësisht, edhe kjo luftë ishte luftë për ekzistencë, për mbijetesë, përndryshe kishte vite e dekada që ne nuk ishim të lirë, poshtëroheshim dhe e kishim dinjitetin e nëpërkëmbur, por heshtëm derisa na u rrezikua ekzistenca.
Këto pra ishin katër periudhat historike që eventualisht ne shqiptarët mund t’i shkoqisim për t’i marrë nën shqyrtim nëse eventualisht përmes tyre mund të dëshmojmë për trimërinë e guximin tonë si popull. Por, siç i pamë, për arsye të ndryshme, edhe pse janë aq të rralla e aq të shkurtra, ato nuk mund të dëshmojnë për trimërinë e guximin tonë si popull, për më tepër, dëshmojnë të kundërtën. Por, le t’i ulim edhe njëherë standardet dhe të konsiderojmë se këto katër periudha tona historike vërtet janë periudha historike të lavdishme, që dëshmojnë për guximin, trimërinë e atdhedashurinë tonë. A nuk janë pak katër periudha lufte për liri, me intervale kohore mileniume e shekuj mes tyre, për një popull që mbi dymijë vjet ka jetuar i pushtuar e i sunduar nga të tjerët?! Sikur ne të kishim luftuar mbi dymijë vjet për liri, ose do të ishim zhdukur fare nga luftërat ose do të kishim qëmoti lirinë tonë si popull. Asnjëra nuk ka ndodhur. Nuk u zhdukëm, sepse nuk luftuam, por u nënshtruam. Nuk e fituam lirinë, sepse ishim frikacakë e nuk luftuam. Prandaj sot, trojet e populli ynë është i ndarë në 6 shtete të ndryshme të regjionit, në shumicën e të cilave shqiptarëve ju cenohen edhe të drejtat elementare njerëzore, lëre më ato kombëtare.
Ndoshta “historianët” tanë do të kundërpërgjigjen duke thënë se nuk janë vetëm këto katër periudha historike kur ne kemi luftuar, por ka edhe shumë të tjera gjatë historisë sonë. I sfidoj këta “historianë” që të na i përmendin dhe të na i dëshmojnë së paku 10 periudha kur ne kemi luftuar, sipas përkufizimit tonë: për qytetërimin, për dinjitetin dhe për lirinë tonë. Po të ishim popull trim, guximtar e luftarak, do duhej të kishim me qindra periudha gjatë historisë sonë mbi 2-mijëvjeçare. Po ashtu, i sfidoj “historianët” tanë që të na i përmendin së paku 10 figura tonat historike të periudhave të ndryshme historike (jo të periudhës së njëjtë historike) që janë mishërim i trimërisë, guximit, dinjitetit, luftës e atdhedashurisë. Në versionin më optimist, mua më rezultojnë vetëm tri figura të tilla: Skënderbeu, Hasan Prishtina dhe Adem Jashari. Po të ishim popull trim, guximtar e luftarak, do duhej të kishim me qindra e me mijëra figura të tilla historike gjatë historisë sonë mbi 2-mijëvjeçare.
“Historianët” tanë ndoshta do të na sjellin plot “dëshmi” kundër pretendimeve të mësipërme, prandaj duke i supozuar përpjekjet e tyre për demant, po i para-demantoj. Nëse do të thirremi në trimërinë, guximin e luftën tonë gjatë luftërave botërore, përgjigjja është shumë e thjeshtë. Gjatë luftërave botërore, siç nënkupton edhe vet emërtimi i tyre, e gjithë bota (që na rrethonte) ishte në luftë, prandaj dhe as ne shqiptarët nuk kishim zgjidhje tjetër pos të luftonim. Edhe po të donim të mos përfshiheshim në luftë një gjë e tillë nuk ishte e mundur. Prandaj këto ishin lufta të imponuara e për mbijetesë. Përveç kësaj, gjatë luftërave botërore, posaçërisht gjatë Luftës së Dytë Botërore, ne shqiptarët, në Shqipëri e në ish-Jugosllavi, ishim të ndarë në taborë të kundërta, dëshmi shtesë e mungesës së vizionit tonë, dëshmi shtesë se lufta ishte e imponuar dhe kushdo radhitej sipas preferencave të veta, pa një vizion e plan kombëtar se si të pozicionoheshim në luftë.
“Historianët” tanë kanë për të ofruar edhe marifete të tjera të gatuara në kuzhinën e shkencës së tyre të historisë. Ata edhe luftës së Ali Pashë Tepelenës dinë t’i japin ngjyrime nacionaliste e patriotike, vlerore e qytetërimore, kur në fakt lufta e tij me sulltanin nuk ka pasur lidhje me asnjërën nga këto, thjesht ka qenë luftë për kontroll taksash e territoresh, për vasalitet. “Historianët” tanë dinë të përmendin edhe luftëra e kryengritje fisnore, lokale e provinciale të shqiptarëve dhe t’i mveshin ato me guxim e trimëri, me ngjyra nacionaliste e patriotike, vlerore e qytetërimore, kur në fakt nuk janë gjë tjetër veçse frustrime e rebelime të përkohshme për interesa të ngushta fisnore, lokale e provinciale. Edhe lëvizjeve e luftërave kaçake “historianët” tanë dinë t’ju japin përmasa mbarëkombëtare, ngjyrime vlerore e qytetërimore, kur në fakt bartësit e tyre, siç tregon edhe vet emërtimi, ishin kaçakë, cuba. “Historianët” tanë dinë të përmendin edhe individë që kanë organizuar rezistencë e kryengritje kundër pushtuesve apo edhe individë e grupe individësh që ju kanë shërbyer të tjerëve, Romës, Bizantit, Osmanëve, Gjermanisë e Jugosllavisë, por siç e përmendëm që në fillim, këto raste janë të parëndësishme këtu, sepse nuk jemi duke folur për individët e as për rastet kur ju kemi shërbyer të tjerëve. Pra, pretendimet e tilla të “historianëve” tanë janë tërësisht të paqëndrueshme në funksion të dëshmimit se ne shqiptarët dhe paraardhësit tanë, si kolektivitet, jemi trima, guximtarë, luftarakë e atdhedashës.
Të gjitha ato që u diskutuan më sipër dëshmojnë qartë se ne shqiptarët dhe paraardhësit tanë, si kolektivitet, nuk jemi popull trim, guximtar, luftarak e atdhedashës. Në mungesë qytetërimi e vetëdijesimi, ne jemi ndër popujt më frikacakë që njeh historia e njerëzimit. Të gjitha këto nuk i them për të mbytur shpresën, por për ta pranuar realitetin tonë të hidhur. E fatmirësisht ky realitet në të ardhmen mund të ndryshohet. Guximi, trimëria, dinjitetshmëria e dashuria për lirinë nuk janë biologjike e gjenetike. Këtë e dëshmojnë rastet e individëve tonë, rezultat a produkt i vetvetes apo i të tjerëve që ju kanë shërbyer, të cilët kanë demonstruar dinjitet, dashuri për lirinë, vetëdije, trimëri e guxim. Të gjitha këto cilësi vijnë si rezultat i arsimimit, emancipimit, vetëdijesimit e qytetërimit të një populli. Sa më herët që pajtohemi me këto të vërteta, aq më shumë rriten gjasat që së paku gjeneratat tona të ardhshme të rriten si qytetarë të barabartë të botës së qytetëruar.
Gjithsesi, ky diskutim nuk mund të mbyllet pa përmendur edhe pasojat e mëdha që na i ka sjellë, po na i sjellë e do të na i sjellë kjo mungesë guximi, trimërie, atdhedashurie, dinjitetshmërie e liridashurie. Duke qenë kolektivitet frikacak ne gjithmonë jemi dorëzuar e nënshtruar lehtë ndaj të tjerëve që na kanë pushtuar e sunduar. E duke qenë të pushtuar e të sunduar vazhdimisht për më shumë se dymijë vjet histori, jemi shndërruar në popull dhe individë shumë servilë dhe gati na është amputuar nevoja për dinjitet njerëzor. E gjithë kjo i shpjegon shumë fenomene e zhvillime të gjysmës së dytë të shekullit XX dhe aktualitetin shqiptar të këtij fillimi të shekullit XXI deri më sot.
Megjithëse jemi nënshtruar lehtë ndaj të tjerëve dhe kjo, fatkeqësisht, nuk na ka penguar, duke qenë të rrethuar (dhe sunduar) nga perandori e popuj krenarë e të guximshëm, frikacakërinë, nënshtrueshmërinë, padinjitetshmërinë e servilizmin tonë së paku nuk kemi mundur ta përligjim moralisht e as ta pranojmë formalisht e publikisht, megjithëse faktikisht e praktikisht e kemi shpërfaqur gjithmonë. Si justifikim e kemi bindur veten intimisht se nuk është e turpshme të nënshtruarit ndaj popujve e perandorive të mëdha e të fuqishme. Në anën tjetër, për ta mbrojtur egon tonë kemi krijuar mite e legjenda për veten dhe këtë pamundësi të mospërligjjes morale e kemi mbajtur të ndrydhur gjatë gjithë historisë.
Për fatin tonë të keq, në gjysmën e dytë të shekullit XX, patëm dy periudha e dy figura të ndryshme, në Shqipëri e në Kosovë, krejt të ndryshme e të pakrahasueshme për mënyrën e funksionimit, por të njëjta me rezultatet finale (qëllimet as që dua t’ua shqyrtoj, sepse nuk mund t’i di), të cilët e kryen edhe masakrën e fundit morale mbi shqiptarët: ia përligjën edhe moralisht shqiptarëve frikacakërinë, nënshtrueshmërinë, padinjitetshmërinë e servilizmin.
Në Shqipëri ishte komunizmi i prirë nga Enver Hoxha, i cili në emër të ideologjisë e interesit kolektiv e zhveshi tërësisht qytetarin e Shqipërisë nga dinjiteti njerëzor personal sa gati gjithë popullin e shndërroi në robotë dhe në skllevër. Gjatë komunizmit në Shqipëri, qytetari e kishte të ndaluar të mendonte, të besonte, të fliste e të sillej si qenie njerëzore e lirë e me dinjitet. Gjatë kësaj periudhe shqiptari i Shqipërisë, tërësisht arbitrarisht e padrejtësisht, mund të pushkatohej, të internohej, të torturohej, të burgosej, të poshtërohej, të ishte spiun edhe për fëmijët e vet, lëre më për të tjerët, etj., dhe të gjitha këto i pranonte si normale dhe si të përligjshme moralisht në emër të ideologjisë e të partisë. Pasojat e komunizmin në Shqipëri i dimë tashmë të gjithë, në çfarë gjendje e solli komunizmi dhe çfarë pasoi në Shqipëri pas komunizmit. E keqja është se edhe pse ka rënë komunizmi në Shqipëri ende vazhdon një lloj diktature tjetër mbi qytetarët, veçse për dallim nga komunizmi ku atë e ushtronte shteti dhe partia, tash atë e ushtrojnë partitë politike dhe bandat kriminale. Pavarësisht kësaj, ushtruesit e kësaj diktature në Shqipëri nuk marrin ndëshkimin e merituar nga qytetarët, por vazhdojnë t’i përkrahin ata dhe t’i veshin me forcë e pushtet. Rasti më ilustrues është vet Sali Berisha, i cili duke u thirrur në demokraci e patriotizëm nuk ka lënë të keqe, gjëmë as kob pa ju sjellë shqiptarëve të Shqipërisë, si: armiqësimi i skenës politike, lufta civile dhe shkatërrimi i shtetit më 1997, lazaratizimi i Shqipërisë, falja e territorit shqiptar Greqisë, kriminalizimi i vendit, mbajtjen e strukturave paralele brenda shtetit, masakra e Gërdecit, vrasja e protestuesve, destabilizimi i vazhdueshëm i vendit, etj., por sërish, pavarësisht se nuk ka lënë kujt pa iu servilosur e nuk ka lënë kënd (që ka mundur) pa e detyruar t’i serviloset atij, edhe pas një çerekshekulli ai është prezent, ka ndikim e përkrahet nga një pjesë e shqiptarëve të Shqipërisë.
Në Kosovë ishte Lidhja Demokratike e Kosovës (LDK) e prirë nga Ibrahim Rugova, i cili i bindi shqiptarët e Kosovës se nënshtrimi, poshtërimi e padinjitetshmëria janë të pranueshme moralisht për aq kohë sa “kursehet jeta”. Për ta thjeshtuar, dilemën se cila duhet të jetë më e rëndësishme për njeriun: jeta e njeriut apo dinjiteti njerëzor, “filozofia e këtij profeti të Kosovës” kishte qëndrim të qartë: “jeta e njeriut, qoftë edhe e padinjitetshme”! Harruan se njeriu pa dinjitet është më afër kafshës se qenies njerëzore, prandaj “filozofia” dhe qëndrimi i tillë, përveç që e fyen njeriun, është anti-njerëzore. Pavarësisht kësaj, këtë “filozofi” e përqafuan të gjithë shqiptarët në ish-Jugosllavi, jo vetëm ata të Kosovës. Si rezultat i kësaj “filozofie” në vitet 90-a në Kosovë (por edhe kudo ku jetonin shqiptarët në ish-Jugosllavi) ishte normale, e përligjshme moralisht, madje dhe e lavdërueshme që tërësisht arbitrarisht e padrejtësisht të burgoseshe, të torturoheshe, të vriteshe, të rriheshe, të dhunoheshe, të të dhunohej anëtari i familjes në prezencë, të poshtëroheshe, të detyroheshe të haje bar e gazeta nga policia serbe, etj., etj. e të mos reagoje. Gjithë kjo bëhej në emër të pacifizmit. Se kjo “filozofi” u përqafua nga shumica e shqiptarëve të Kosovës dëshmohet me faktin që kur filloi lufta në Kosovë, LDK kishte 99% të përkrahjes popullore (LDK organizonte “zgjedhje të lira dhe demokratike” edhe pasi kishte filluar lufta dhe kishin ndodhur masakrat e para në Drenicë), ndërsa UÇK-së iu bashkuan rreth 1% e popullatës. Edhe pas luftës e pamë se ç’ndodhi, sërish zgjedhjet i fitonte LDK-ja ndërsa forcat politike që kishin dalë nga UÇK-ja humbnin vazhdimisht zgjedhjet, derisa, fatkeqësisht, edhe këta të fundit filluan e u bën kopje e LDK-së, manipulues e servilë, promovues të padinjitetshmërisë te qytetarët dhe filluan që edhe këta t’i fitojnë zgjedhjet. Rast ilustrues është vet Hashim Thaçi, i cili duke u thirrur në luftën e UÇK-së nuk ka lënë pa bërë koncesion të mundshëm në dëm të shqiptarëve të Kosovës, si: Rambujeja, demilitarizimi i UÇK-së, decentralizimi etnik dhe eksterritorialiteti i entiteteve serbe në Kosovë, pako e Ahtisarit e pavarësia e cunguar, mohimi i simboleve kombëtare, lënia e Kosovës peng të vullnetit të pakicës serbe, privatizimi dhe falja e pasurive shtetërore e publike, bisedimet e dëmshme me Serbinë në Bruksel, pamundësinë e krijimit të ushtrisë së Kosovës, faljen e tokës Malit të Zi, krijimin e Zajednicës – shtetit paralel serb në Kosovë, etj., por sërish, pavarësisht se nuk ka lënë kujt pa iu servilosur e nuk ka lënë kënd (që ka mundur) pa e detyruar t’i serviloset atij, ai është prezent, ka ndikim e përkrahet nga një pjesë e shqiptarëve të Kosovës. Kështu që, për fatin e keq të saj, Kosova ende vazhdon të mbetet peng dhe e uzurpuar nga ldkistët servilë dhe uçkistët ldkistë. Për fajin e tyre jam i sigurt se Kosova sërish do të humb territor të vetin në raport me Serbinë. Si rezultat i të gjitha këtyre, edhe sot në Kosovë politikanët e dinjitetshëm e joservilë e kanë të vështirë të marrin përkrahje popullore. Gati identike është edhe situata e shqiptarëve në Maqedoni, të prirë nga Ali Ahmeti, kopje origjinale e këtyre të Kosovës. Mos të flasim më për shqiptarët në Serbi e Mal të Zi ku janë minoritete pa kurrfarë ndikimi.
Por, pavarësisht se ky poshtërim e kjo padinjitetshmëri e shqiptarëve gjithandej ku jetojnë ishte dhe është neveritëse, duke pasur parasysh që shqiptarët kishin shekuj e mileniume që e mbanin të ndrydhur këtë nevojë për përligjje morale, tani që dolën figura shqiptare që ia përligjën edhe moralisht frikacakërinë, nënshtrueshmërinë, padinjitetshmërinë e servilizmin, shumë shqiptarë i adhuruan dhe vazhdojnë t’i adhurojnë këto figura. Madje është normale që disa i konsiderojnë edhe si profetë, sepse kishin pritur shekuj e mileniume që të vinin këta profetë për t’i çliruar e shpëtuar nga kjo torturë që mbanin brenda.
Dhe si pasojë e gjithë historisë sonë, e këtyre dy periudhave dhe e këtyre figurave, ne tashmë jemi popull e individë për keqardhje, për t’u mëshiruar, aq inferiorë, servilë e të padinjitetshëm jemi. Këtë e shohim në çdo hap e në çdo sferë të jetës shqiptare. Raporte inferioriteti, padinjitetshmërie e servilizmi shohim gjithandej, mes anëtarëve në familje, mes bashkëshortëve në martesë, mes miqve në raporte shoqërore, mes nxënësve e mësimdhënësve në shkolla, mes studentëve e profesorëve në universitete, mes punëtorëve e punëdhënësve, mes mediave e bizneseve, mes OJQ-ve e donatorëve, mes votuesve e politikanëve, etj.. Ndërsa këtë inferioritet, padinjitetshmëri e servilizëm tonin në kulmin e vet e shohim të shpërfaqet në raport me ndërkombëtarët. Aq shumë është e theksuar sa duket sikur të gjithë: qytetarët, personat publikë, intelektualët, OJQ-të, mediat, bizneset, partitë politike, institucionet shtetërore, krerët më të lartë shtetërorë, bëjnë garë se kush do të dëshmohet më inferior, më i padinjitetshëm e më servil ndaj ndërkombëtarëve. Prandaj nuk është e çuditshme pse ndërkombëtarët, edhe përfaqësuesit e vendeve mike të shqiptarëve, na trajtojnë me aq përbuzje e përçmim dhe sillen në mënyrë kaq arrogante e mospërfillëse me ne. Fundja, si mund të na respektojnë të tjerët kur ne bëjmë garë për të fituar mosrespekt?! Po kaq inferiorë, padinjitetshëm e servilë sillen udhëheqësit e përfaqësuesit e Kosovës në raport me Serbinë sa të bëjnë të vjellësh nga neveria që të ngjallin. Sjellje të ngjashme, për vajmedet, shfaqin edhe përfaqësuesit e shqiptarëve në Maqedoni karshi maqedonasve dhe shtetit maqedonas.
Nuk mund ta përfundoj këtë pjesë të shkrimit pa e shpjeguar edhe një fenomen të rëndësishëm që ndodh ndër shqiptarët e që lidhet me këtë temë. Pikërisht duke qenë frikacak si kolektivitet dhe duke mos pasur guximin për t’u përfshirë në luftë, ata pak persona mes nesh që luftojnë masa jonë popullore i sheh si të jashtëzakonshëm, si mbinjerëzorë, si njerëz që meritojnë të jenë patronë të fryteve të luftës, me një fjalë i mitizon e i hyjnizon, megjithëse ata vetëm e kanë kryer një detyrim qytetar. Në anën tjetër, duke mos qenë të qytetëruar, të emancipuar e të vetëdijshëm, këta luftëtarë e kapitalizojnë këtë mitizim e hyjnizim që i bën masa (të cilin fatkeqësisht besojnë se e meritojnë), duke e konsideruar vendin e njerëzit e çliruar si plaçkë e si robër lufte (gjithsesi jo të gjithë luftëtarët veprojnë kështu, prandaj respekt maksimal për çdo luftëtar të sinqertë e të vetëdijshëm). Kjo mendësi shpjegon pse komunistët pas Luftës së Dytë Botërore u lejuan nga qytetarët të bëjnë çfarë deshën me Shqipërinë e me shqiptarët pas “çlirimit” të Shqipërisë nga nazi-fashizmi. Kjo mendësi shpjegon pse “demokratët” e Partia Demokratike e Shqipërisë u lejuan nga qytetarët të bëjnë çfarë deshën me Shqipërinë e me shqiptarët pas “çlirimit” të Shqipërisë nga komunizmi. Kjo mendësi shpjegon pse shumë komandantë e persona që identifikoheshin me luftën e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës u lejuan nga qytetarët të bëjnë çfarë deshën me Kosovën e me shqiptarët e Kosovës pas “çlirimit” të Kosovës nga Serbia. Kjo mendësi shpjegon pse shumë komandantë e persona që identifikoheshin me luftën e Ushtrisë Çlirimtare Kombëtare në Maqedoni u lejuan nga qytetarët shqiptarë të bëjnë çfarë deshën me shqiptarët e Maqedonisë pas “çlirimit” të shqiptarëve nga maqedonasit. Fundja, si mund t’i kundërvihesh e ta pengosh një mbinjeri, një hyjni?! Me ç’guxim e ç’të drejtë?! Fundja, kur je mbinjeri e hyjni, pse të mos bësh ç’të duash me plaçkën e robërit e luftës?! Ç’njeri e ç’Zot mund të të pengojë?!
Si përfundim për këtë pjesë mund të thuhet se një popull që frikacakërinë, nënshtrueshmërinë, padinjitetshmërinë, servilizmin e inferioritetin i ka cilësi të theksuara dhe për më tepër i përligjë edhe moralisht këto cilësi, kurse të kundërtat e këtyre cilësive i sheh vetëm si veti të mbinjeriut a të hyjnisë megjithëse janë gjëra elementare njerëzore, ai popull gjithmonë do ta shoh veten dhe do të shihet nga të tjerët si popull i dorës së dytë, i padenjë për të qenë pjesë e popujve të qytetëruar. Ndaj nëse duam që pasardhësit tanë të mos ndjehen e të mos trajtohen si të tillë nga vetja e nga të tjerët, atëherë duhet që përmes edukimit urgjentisht, sistematikisht e intensivisht t’i imunizojmë pasardhësit tanë nga këto cilësi mjerane. Në të kundërtën, vetëm vazhdojmë vetëmashtrimin.
VIJON …
___________________________________
JUSUF THACI: VETËMASHRIMET RRËNUESE TË SHQIPTARËVE (1)
https://pashtriku.org/?kat=43&shkrimi=7729
***
JUSUF THACI: VETËMASHRIMET RRËNUESE TË SHQIPTARËVE (2)
https://pashtriku.org/?kat=43&shkrimi=7730
***
JUSUF THACI: VETËMASHRIMET RRËNUESE TË SHQIPTARËVE (3)
https://pashtriku.org/?kat=43&shkrimi=7731
***
JUSUF THACI: VETËMASHRIMET RRËNUESE TË SHQIPTARËVE (4)
https://pashtriku.org/?kat=43&shkrimi=7732
***
JUSUF THACI: VETËMASHRIMET RRËNUESE TË SHQIPTARËVE (5)
https://pashtriku.org/?kat=43&shkrimi=7733
