BEOGRADI MIRATON PLANIN NDËRKOMBËTAR TË PAQES
Pashtriku, 8 dhjetor 2022
– Plani parasheh krijimin e një administrate të përkohshme për Kosovën nën kujdesin e OKB-së dhe nën të cilën populli i Kosovës do të gëzonte autonomi të konsiderueshme brenda Republikës Federale të Jugosllavisë. Rrjedhimisht plani ‘merrte në konsideratë’ parimet e sovranitetit dhe integritetit territorial të Jugosllavisë dhe shteteve të tjera në rajon, si dhe çmilitarizimin e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK).
Nga Jolyon Naegele, më 9 qershor 1999
Pragë, 3 qershor 1999 (RFE/RL) – Jugosllavia sot ka pranuar zyrtarisht planin ndërkombëtar të paqes për Kosovën. Menjëherë pasi shumica e parlamentit serb miratoi një tekst të planit, zyra e presidentit jugosllav Slobodan Millosheviç lëshoi një deklaratë duke thënë se qeveria gjithashtu e kishte pranuar atë. Plani bazohet në parimet e rënë dakord muajin e kaluar nga ministrat e jashtëm të Grupit të Shtatë vendeve të industrializuara dhe Rusisë.
Detajet e planit u rafinuan më tej në bisedimet midis të dërguarit të BE-së dhe presidentit finlandez Martti Ahtisaari, të dërguarit të Rusisë për Ballkanin Viktor Chernomyrdin dhe Zëvendës Sekretarit të Shtetit të SHBA Strobe Talbott. Të dërguarit finlandez dhe rus ia paraqitën planin Millosheviqit mbrëmë.
Sipas raporteve nga Beogradi, plani për të cilin autoritetet jugosllave ranë dakord sot kërkon “tërheqje të verifikueshme nga Kosova nga të gjitha forcat ushtarake, policore dhe paraushtarake”, vendosjen e një “prezence sigurie” në Kosovë nën kujdesin e Kombeve të Bashkuara, në të cilin do të kishte “një pjesëmarrje thelbësore të NATO-s” dhe kthimin e refugjatëve në Kosovë.
Parlamentarët serbë miratuan planin me 136 vota kundër 74 në një sesion të posaçëm. Anëtarët e Partisë Radikale Serbe të Zëvendëskryeministrit ultranacionalist Vojisllav Sheshelj votuan kundër planit. Sheshelj u zotua të japë dorëheqjen nga qeveria nëse trupat e NATO-s hyjnë në Kosovë si pjesë e një marrëveshjeje paqeje.
Në Bruksel, zëdhënësi i NATO-s Jamie Shea shtyu komentin mbi marrëveshjen e paqes në pritje të informacioneve të mëtejshme nga Ahtisaari pasi ai informoi krerët e BE-së në një takim të nivelit të lartë në Këln sot. Ai përsëriti se nuk do të ketë asnjë lëshim për momentin në sulmet ajrore të NATO-s. Shea tha se “operacionet ajrore vazhdojnë. Një vendim për të ndaluar ato operacione duhet të merret së bashku nga Këshilli i Atlantikut të Veriut dhe për momentin, operacionet ajrore janë duke vazhduar.”
Në samitin e BE-së në Këln, Ministri i Jashtëm francez Hubert Vedrine lëshoi një deklaratë duke thënë se “vendosmëria, këmbëngulja dhe konvergjenca e evropianëve, amerikanëve dhe Rusisë na ka mundësuar sot të marrim rezultatin që shpresonim: pranimin e planit të paqes nga parlamenti serb dhe nga z. Millosheviq”.
Megjithatë, sekretari i jashtëm britanik Robin Kuk këmbëngul se fushata ushtarake e NATO-s do të vazhdojë derisa të ketë ato që ai i quan “prova të verifikueshme” se Beogradi po zbaton planin e paqes.
Një notë mospërputhëse u dëgjua në Moskë nga kryeministri rus Sergei Stepashin, i cili këmbënguli se NATO duhet të ndalojë bombardimet përpara se Këshilli i Sigurimit i OKB-së të miratojë një rezolutë për Kosovën.
Dhe politikani ultranacionalist rus Vladimir Zhirinovsky akuzoi sot Chernomyrdin për “dorëzimin e Jugosllavisë”, ndërsa deputeti i Partisë Komuniste Yuri Nikoforov akuzoi të dërguarin presidencial rus për “tradhti të Jugosllavisë”. Duma e Shtetit, dhoma e ulët e parlamentit rus, do të mbajë një votim jo-detyrues dhe mosbesimi për Chernomyrdin, ndoshta që nesër.
Plani i përpunuar i paqes i miratuar sot nga legjislatura serbe kërkon “tërheqje të verifikueshme nga Kosova nga të gjitha forcat ushtarake, policore dhe paraushtarake [të Beogradit]” për shtatë ditë. Forcat do të tërhiqen pas një “zone të sigurisë reciproke” 25 kilometra të gjerë. Armët e mbrojtjes ajrore do të kenë vetëm 48 orë për t’u tërhequr.
Marrëveshja e raportuar parashikon pezullimin e operacioneve ushtarake pas fillimit të tërheqjes.
Plani parashikon atë që e quan një “prani sigurie” në Kosovë nën kujdesin e Kombeve të Bashkuara, në të cilën do të kishte “një pjesëmarrje të konsiderueshme të NATO-s”.
Në mënyrë të veçantë, ai bën thirrje për “vendosjen në Kosovë, nën kujdesin e OKB-së, të një pranie efikase ndërkombëtare civile dhe të sigurisë, e cila do të vepronte sipas Kapitullit 7 të Kartës së OKB-së. Prania ndërkombëtare e sigurisë duhet të vendoset nën një komandë dhe kontroll të unifikuar dhe do të jetë i autorizuar për të siguruar një mjedis të sigurt për të gjithë banorët e Kosovës dhe për të mundësuar kthimin e sigurt të personave të zhvendosur dhe refugjatëve në shtëpitë e tyre.
Një çështje kyçe mbetet se si do të ndërveprojnë trupat ruse dhe të NATO-s në forcën e planifikuar. Sekretari britanik i mbrojtjes Xhorxh Robertson, duke folur me gazetarët në Londër, sugjeroi se Forca e Stabilizimit të udhëhequr nga NATO në Bosnje, SFOR, është modeli i mundshëm për një forcë ndërkombëtare të sigurisë në Kosovë. Forca në Bosnje përbëhet kryesisht nga trupa të anëtarëve të NATO-s, por gjithashtu përfshin kontingjente ruse dhe ukrainase. Robertson tha: “Unë nuk them se do të jetë modeli, por e theksoj atë si një model që shmang konceptin e ndarjes, të mureve të Berlinit në të gjithë Kosovën.”
Për çështje të tjera, plani siç raportohet gjithashtu parasheh krijimin e një administrate të përkohshme për Kosovën nën kujdesin e OKB-së dhe nën të cilën populli i Kosovës do të gëzonte autonomi të konsiderueshme brenda Republikës Federale të Jugosllavisë.
Plani siç raportohet thotë se pas tërheqjes së forcave ushtarake, policore dhe paraushtarake nga Kosova “një numër i rënë dakord i personelit serb do të lejohet të kthehet për të kryer… ndërlidhjen me misionin civil ndërkombëtar dhe praninë ndërkombëtare të sigurisë, për të shënuar fushat e minuara, dhe të mbajë një prani në vendet e trashëgimisë serbe dhe në pikat kyçe kufitare.” Një fusnotë specifikon se ky personel do të jetë në qindra, jo mijëra, dhe do të jetë nën mbikëqyrjen e pranisë ndërkombëtare të sigurisë.
Plani i miratuar parashikon “kthimin e sigurt dhe të lirë të të gjithë refugjatëve dhe të zhvendosurve nën mbikëqyrjen e Komisionerit të Lartë të OKB-së për Refugjatët (UNHCR) dhe qasje të pashqetësuar për organizatat humanitare në Kosovë”.
Kjo do të duket se përjashton çdo përpjekje të mundshme për të refuzuar hyrjen e refugjatëve për shkak të mungesës së dokumenteve të cilat kryesisht ishin konfiskuar nga forcat serbe në kufi kur refugjatët u larguan nga Kosova.
Plani gjithashtu kërkon arritjen e një marrëveshjeje të përkohshme politike e cila do të siguronte autonomi thelbësore për Kosovën. Në të njëjtën kohë, ai thotë se një marrëveshje e përkohshme politike do të “merrte në konsideratë” parimet e sovranitetit dhe integritetit territorial të Jugosllavisë dhe shteteve të tjera në rajon, si dhe çmilitarizimin e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK).
Komandanti i UÇK-së dhe kryeministri i vetëquajtur i qeverisë së përkohshme të Kosovës, Hashim Thaçi, ditët e fundit është duke u takuar me liderët e Evropës Perëndimore. Sipas shërbimit për shtyp të UÇK-së, Kosovapress, Thaçi sot në Këln do të takohet me kryeministrin britanik Tony Blair në samitin e BE-së për të diskutuar për planin e paqes.
(Përgatiti në shqip: Sheradin Berisha)
————–
Burimet:
Yugoslavia: Belgrade Approves International Peace Plan / June 09, 1999 00:00 GMT By Jolyon Naegele
https://www.rferl.org/a/1091466.html
***
Belgrade approves peace deal
https://eu.seacoastonline.com/story/news/1999/06/03/belgrade-approves-peace-deal/51315668007/
***
Kosovo peace plan agreed
http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/359803.stm
Ilustrime: Takimi e treshes – Marti Ahtisaari, Viktor Çernomërdin, Strobe Talbott me Sllobodan Millosheviçin …
